Б. С. Мусаев а г р о к и м

кузги жавдар куз фаслининг ўзидаёқ барча о зи қ модда­
ларнинг 25—30%ини ютади, бу даврда ўсимликнинг 
қуруқ массаси охирги массанинг 
10
%ига етади холос. 
Баҳори буғдой нисбатан қисқа муддатда— найчалаш- 
дан бошоқлашгача — озиқ моддалар ялпи микдорининг 
2/3 — 3 /4 қисмини истеъмол қилади.
Картошка навлари ози қ моддаларни асосан июл 
ойида ўзлаштиради. Шу муддатда азотнинг 40, ф осф ор ­
нинг 50 ва калийнинг 60% и ўзлаштирилади. Картош­
канинг эртаги навлацида озиқ моддаларни жадал ўзлаш- 
тириш янада қисқа муддатларда содир бўлади.
Зиғирда озиқ элементларни энг кўп истеъмол қилиш

---

ғунчалашдан гуллаш даври гача, ғўзада эса шоналашдан 
ҳосил элементлари шаклланиб бўлгунгача давом этади.
Айрим экинлар — маккажўхори, кунгабоқар, қанд- 
лавлаги ва бошқалар — озиқ моддаларни бир меъёрда 
ва узоқ муддат ўзлаштириши билан ажралиб туради.
Барча озик элементлари усимликлар томонидан бир 
хил тезликда ютилмайди. Масалан маккажўхорида ка­
лий тез, азот уртача ва ф осф ор анча секин ютилади. 
Калийнинг ютилиши рўвак чикариш даврида тугаса, 
ф осфорнинг ютилиши деярли вегетация даврининг охи­
ригача давом этади.
Каноп томонидан азот ва калийнинг ўзлаштирили- 
ши майсалар униб чиққандан кейин мос равишда 3 ва 5 
ҳафта ўтгач якунланади. Ф осф ор вегетация даврининг 
охиригача жадал ютилади.
Қандлавлагида ниҳоллар пайдо бўлгандан кейинги 
биринчи ўн кунликда ф осф ор ва калий азотга нисбатан 
1,5 баравар, барглар жадал шаклланадиган даврда 2,5— 
3 баравар кўпрок ўзлаштирилади. Илдизмева ҳосил бўлиш 
ва унда шакар тўпланиш даврида азот билан мўл озиқ-