Б. С. Мусаев а г р о к и м

шаклдаги азот 
N 0 /
га нисбатан кўпроқ 
ютилади. Ҳароратнинг 5—7°Сга қадар пасайиши калий-

---

нинг ўзлаилришига таъсир қилмайди, лекин илдиз то ­
монидан азот, ф осф ор, кальций ва олтингугуртнинг 
ютилишини кескин камайтиради.
Экинлар меъёрида озиқлантирилган шароитларда 
ҳароратнинг 10°С дан пасайиши озиқ элементларининг 
ўзлаштирилишига салбий таъсир курсатади.
О зиқ элементларнинг ўзлаштирилиши \ароратга мос 
равишда ортиб боради. Лекин 40°С дан бошлаб кескин 
камайишини ферментлар тизимининг лоҳасланиши б и ­
лан изоҳлаш мумкин.
Ё р у ғ л и к
Ё р у ғл и к
ва ози қ моддаларнинг ютилиши ўртасида 
бевосита боглиқлик мавжуд. Усимликлар бир пайтнинг 
ўзида доим о ўзгариб турадиган 
2
та озикданиш мухи­
ти (ҳаво ва тупроқ)да озикданади. Ф отосинтез жараё­
нида ўсимликлар ёруғлик энергиясини ютади ва шу 
асосда ташқи муҳит билан энергия алмашинуви бош ­
ланади.
Ёруғлик таъсирида ўсимликларда минерал озикда- 
ниш кучаяди. Қоронғуда сакданадиган ўсимликларда 
фақат фотосинтез жараёни эмас, балки илдиз орқали 
ози қ моддаларнинг ютилиши ҳам сусаяди. Узоқ муддат 
ёруғликдан баҳраманд бўлмаган ўсимликларда минерал 
озиқпаниш тўхтайди, чунки фотосинтез жараёнида ҳосил 
бўладиган моддалар илдиз орқали ютиладнган ионлар­
нинг кейинги метаболик реакциялари учун энергетика- 
вий материал сифатида хизмат қилади.
Т у п р о қ м у ҳ и т и н и н г р е а к ц и я с и
Тупроқ муҳитининг реакцияси (тупроқларнинг нор­
донлиги ёки ишқорийлиги) тупроқ эритмасидаги Н + ва