|
Bunga quyidagilar kiradi:
bolaning sog‘ligini saqlash va mustahkamlash;
aqliy qobiliyatlarini o‘stirish;
jamiyatimizning, milliy madaniyatimizning g‘oyaviy-axloqiy tamoyillariga mos keluvchi
e’tiqod va qarashlarni tarkib toptirish;
ona-Vatanga muhabbatni, ijtimoiy faollikni shakllantirish, mas’uliyat, o‘rtoqlik, do‘tlik
hissini, halollik, mehnatsevarlikni tarbiyalash.
Albatta, yuqorida keltirilgan sifatlarni tarkib toptirish o‘sib kelayotgan yosh avlodni
tarbiyalash vazifasining hamma tomonlarini qamrab ololmaydi, ammo shularga asoslanib,
bolalarni kelajakdagi mustaqil hayotga, mehnatga tayyorlash ishini samaraliroq amalga oshirish
mumkin.
O‘qituvchi va maktabgacha ta’lim tashkilotlari xodimlarining malakasini oshiruvchi ilmiy-
pedagogik markazlar kengaytirilmoqda, ularning siyosiy tayyorgarligiga talab kuchaytirilmoqda,
har 4-5 yilda qayta tayyorlashdan o‘tishlari uchun shart-sharoitlar yaratilmoqda.
Tarbiyachi maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarga tabiat, jamiyat hodisalari, kattalarning
mehnati haqida boshlang‘ich bilim va tushunchalar beradi, ularga madaniy axloq, o‘z tengdoshlari
va kattalar bilan madaniyatli munosabatda bo‘lish odatlarini singdiradi, yaxshilik, haqiqatgo‘ylik,
adolat, jasurlik, kamtarinlik, kattalarga hurmat bilan qarash, tabiatga qiziqish, kuzatuvchanlik,
o‘simlik va hayvonlarga nisbatan g‘amxo‘rlik bilan qarash, mehnatsevarlik, kattalar mehnati
natijalarini asrab-avaylash kabi axloqiy sifatlarni tarbiyalaydi. Xalq san’ati, musiqa, ashula,
adabiyot, tasviriy san’atni bilish, san’atga muhabbat – tarbiyachini madaniyatli qiladi, bolalar bilan
olib boradigan ishida yordam beradi. Pedagog kerakli bilim, malaka va ko‘nikmalarni ma’lum bir
izchillik bilan egallab borsagina bolalarni tarbiyalash va ularga ta’lim berish ishida yaxshi
natijalarga erishadi.
Tarbiyachi o‘z kasbining mohir ustasi bo‘lish uchun maxsus tayyorgarlik ko‘rishi kerak. U
quyidagi shartlarga amal qilishi lozim:
1. Pedagog yosh avlodni tarbiyalash uchun yuqori ma’lumotli, kerakli bilimlarni egallab,
kerakli adabiyotlarni tanlay oladigan, ilmiy adabiyotlar bilan ishlay biladigan, ilg‘or tajribali
pedagoglarning faoliyatini o‘rganib, o‘z ishiga tatbiq eta oladigan, shuningdek, bolalarni kuzata
oladigan, ularning xulqi, xatti-harakati sabablarini to‘g‘ri tahlil qilib, unga ijobiy ta’sir vositalarini
topa oladigan bo‘lishi kerak. Yosh avlodni zarur bilim, malaka, ko‘nikmalardan xabardor qilish
uchun pedagogning nutqi ravon, aniq, mantiqiy izchil va ixcham bo‘lishi lozim. Ta’lim berishda
texnikaviy vositalardan samarali foydalana olishi kerak. Bolalar bilim, malaka, ko‘nikmalarni
yaxshi o‘zlashtirib olishlari uchun faollashtiruvchi savollardan foydalanishi lozim.
2. Tarbiyachi o‘ziga yuklangan vazifani bajarishi uchun bolalarda o‘sha faoliyatga nisbatan
qiziqish uyg‘ota olishi, ularning diqqatini jalb qilib, faolligini o‘stirish, bolalarning xulqini, xatti-
harakatini haqqoniy baholay olishi kerak.
3. Har bir faoliyat uchun kerakli materialni oldindan tayyorlab qo‘yishi, yangi egallagan
bilimlari bilan to‘g‘ri baholay olishi va bolalar egallashi lozim bo‘lgan bilim, malaka, ko‘nikmalar
ularning yosh imkoniyatlariga mos kelishi va ularni sekin-asta murakkablashtirib borishi kerak.
4. Kun tartibini to‘g‘ri tashkil eta bilishi, bolalar jamoasiga undagi har bir a’zoni e’tiborga
olgan holda rahbarlik qila bilishi, ularning faoliyati (o‘quv, o‘yin, mehnati) mazmunli bo‘lishi
uchun kerakli materiallar bilan ta’minlanishi zarur.
5. Bolalarning ruhiy va jismoniy holatini aniqlay bilishi va buni bolalar bilan amalga
oshiradigan ta’lim-tarbiyaviy ishlarida e’tiborga olishi lozim.
6. Kun davomida olib borgan ta’lim-tarbiya ishini tahlil qila bilishi va uni yanada yaxshilash
yo‘llarini topa olishi kerak.
7. Tarbiyachi ota-onalar bilan muntazam ravishda suhbatlar, uchrashuvlar o‘tkazishi, ularni
bolalarga ta’lim-tarbiya berish bo‘yicha amalga oshiradigan ishining mazmuni, metodlari bilan
49
tanishtirib borishi, oila tarbiyasidagi ijobiy namunalardan o‘zining ta’lim-tarbiyaviy ishida
foydalanishi lozim.
8. Pedagog bolalarga nisbatan xayrixoh munosabatda bo‘lishi, har bir bola uchun qulay ruhiy
sharoit yaratishi, xafa bo‘lsa ovuntira olishi, xursandchilik va xafagarchiligiga sherik bo‘la olishi,
ayniqsa kichik guruh bolalariga nisbatan muhim, e’tiborli, qat’iy, sabr-toqatli, yumshoq, ozgina
hazilkash, bolaning kuch va imkoniyatlariga ishonch bilan qaraydigan bo‘lishi kerak.
Tarbiyachi bolaga mehr-oqibat bian munosabatda bo‘lsa, bolalar bilan uning o‘rtasida
mehribonlik, g‘amxo‘rlik munosabatlari yuzaga keladi. Bolalar tarbiyachisining shaxsiy sifatlari,
bilimi, malakasi, bolalarga munosabati kichik guruhda mehr-muhabbatiga qarab, 4-5 yoshli
bolalar tarbiyachisining bolalar hayotini yaxshi tashkil eta olishiga qarab, katta guruhda esa
hamma bolalarga haqqoniylik bilan yaxshi munosabatda bo‘lishi, ishlashiga qarab baho beradilar.
Eng muhimi, tarbiyachi bolalarga ishonch bilan qarashi, ularning mehnatsevarligi,
mustaqilligi, tashabbuskorligini to‘g‘ri taqdirlashi, kasbga to‘g‘ri yo‘naltira olishi va mustaqil
faoliyat olib borishlari uchun imkoniyat yaratishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
