B. Q. Xaydarov

Mashq qilamiz
33. 
a) Yarim; b) chorak; d) nimchorak; e) beshdan bir; f) yuzdan bir; g) yuzdan sakson 
ikki metrda necha santimetr bor?
34.
Daftarning 20 katagi uzunligini 1 km deb olib, uzunligi: a) 
2
5
_
km
; b) 3
5
_
km
; 
d) 34
_
km bo‘lgan kesmani chizing.
35. 
16-rasmdagi butun tort massasi 1260 g bo‘lsa, uning qanchasi qolgan?
36. 
17-rasmdagi shakllarning qanday qismi bo‘yalgan? Qanday qismi bo‘yalmagan?
27. 
a) Yarim; b) chorak; d) nimchorak; e) to‘rtdan bir; f) yuzdan bir metrda necha cm 
bor?
28. 
a) Yarim; b) chorak; d) nimchorak; e) sakkizdan bir; f) yuzdan bir; g) yuzdan 
oltmish to‘rt tonnada necha kg bor?
29. 
a) Yarim; b) chorak; d) uchdan bir; e) oltmishdan bir soatda necha minut bor?
30. 
a) 345 kg; b) 12 kg; d) 783 g; e) 3 sentner necha tonnani tashkil qiladi?
31. 
a) 120 m; b) 56 m; d) 45 dm; e) 345 cm necha kilometrni tashkil qiladi?
32. 
a) 234
1000
____
k
m
; b) 94
1000
____
km
; d) 234
1000
____
km
necha metrni tashkil qiladi?
Bilimlarni boyitamiz
Uyda bajaramiz
37. 
a) 12 mm; b) 26 cm; d) 5 dm necha m ni tashkil qiladi?
38. 
a) 901
1000
____
t
; b) 6
1000
____
t
; d) 66
1000
____
t
necha kilogrammni tashkil qiladi?
a)
16
b)
17 a)
b)
d)
e)
f)
g)
http://eduportal.uz

---

24
Ikkita teng kasrlar bitta kasr sonning turli xil ifodasidan iborat. 
Bir xil maxrajli ikki kasrdan qaysisining surati kichik (katta) boʻlsa, oʻsha kasr 
kichik (katta) boʻladi.
Yana oʻsha oldingi darsda koʻrilgan masalaga qaytamiz (1-rasm). Endi 
Ozoda xola nonni teng toʻrtta boʻlakka boʻlib, nabirasi Hadichaga ikkitasini 
bergan boʻlsin. Lekin bu ikki boʻlak birgalikda nonning yarmini tashkil qiladi. 
Demak, nonning 
2
4
_
qismi va 
1
2
_
qismi oʻzaro teng boʻladi. Bu holda 
2
4
_
va
1
2
_
kasrlar teng deyiladi va 
2
4
_
= 
1
2
_
tarzda yoziladi (2-rasm).
To‘g‘ri to‘rtburchak 5 ta teng boʻlakka boʻlindi. Bu bo‘laklarning 3 tasi 
bo‘yaldi (3-rasm). Natijada to‘g‘ri to‘rtburchakning 
3
5
_
qismi bo‘yaldi, uning 
2
5
_
qismi esa bo‘yalmadi. 
Ko‘rib turganingizdek, to‘g‘ri to‘rtburchakning bo‘yalgan qismi bo‘yalmagan 
qismidan katta.
Demak, 
3
5
_
> 
2
5
_
boʻladi.
Sonlar nurida ikki kasrning qaysi biri ikkinchisiga nisbatan chapda 
(oʻngda) yotgan boʻlsa, oʻsha kasr kichik (katta) boʻladi.
Haqiqatan, 4-rasmda 
A
 
(
2
5
_
)
nuqta 
B
 
(
3
5
_
) 
nuqtadan chapda yotibdi.
Shuning uchun
2
5
_
< 
3
5
_
.
=