B. Q. Haydarov

Savollarga javob bering!
1. 5 soniga 4 sonini qo‘shish deganda nimani tushunasiz?
2. Qo‘shish amalining natijasi nima deb ataladi?
3. Qo‘shishning o‘rin almashtirish qonunini sonlar nurida tushuntirib bering.
4. Songa nol qo‘shilsa, yig‘indi nimaga teng bo‘ladi?
5. Natural son xona qo‘shiluvchilari yig‘indisi ko‘rinishida qanday tasvirlanadi?
Sinfda bajariladigan mashqlar
135.
Sonlar nurida 
A
(8) nuqtani va undan 7 birlik oʻngda joylashgan 
B
nuqtani 
belgilang. Sonlar nurida 
B
nuqtaning koordinatasi nechaga teng boʻladi?
136.
77 + 23 yig‘indini hisoblang. 100 sonini hosil qilish uchun 77 ga nechta birni 
qo‘shish kerak?
137.
Hisoblang:
a) 7 012 + 50 367; 
b) 70 046 + 48 992;
d) 27 330 + 1 360;
e) 3 485 + 2 7341; 
f) 50 022 + 64 502;
g) 977 200 + 127 033.
138.
Sonlar yig‘indisini toping:
a) 522, 44, 8 904;
b) 709, 234, 2 064;
d) 5 089, 444, 2 100, 209;
e) 40 511, 38 872, 294, 77 062;
139.
Quyidagi jadvalda mebel fabrikasining daromadi (so‘mda) ko‘rsatilgan. Jadval-
ning bo‘sh kataklarini to‘ldiring. Agar hamma amallarni to‘g‘ri bajarsangiz, 
oxirgi qator va oxirgi ustundagi sonlar yig‘indisi bir-biriga teng chiqishi kerak.
Mahsulot
Yanvar
Fevral
Mart
Jami:
Stol
1 576 400
1 465 400
1 798 500
Stul
2 951 500
2 871 400
2 764 800
Shkaf
1 479 500
1 332 100
1 574 800
Jami:
140.
A
shahardan 
B
shaharga qanday yo‘llar bilan borish mumkinligini aniqlang. 
Har bir yo‘lning uzunligini toping va ular orasidan eng qisqa yo‘lni aniqlang.
A
39 km
19 km
42 km
18 km
36 km
35 km
17 km
21 km
C
D
O
M
B
N
Namuna:
Yo‘llardan biri (
A
-
C
-
O
-
M
-
B
) uzunligi: 39 + 18+ 36 +17= 110 (km).
345
966
621
+

---

39
141.
Aziz bozordan 2 kg kartoshka, 3 kg lavlagi, 5 kg sabzi, 4 kg olma, 5 kg 
karam, 2 kg nok va 3 kg olxo‘ri xarid qildi. U necha kg meva va qancha 
sabzavot xarid qilgan?
142.
Yig‘indini toping:
a) 4 · 10000 + 2 · 1000 + 1 · 100 + 9 · 10 + 3 · 1;
b) 4 000 000 + 200 000 + 80 000 + 1 000 + 400 + 80 + 7;
d) 700 000 + 30 000 + 200 + 40 + 3;
Namuna: 
a)
4
· 10 000 + 
2
· 1000 + 
1
· 100 + 
9
· 10 +
3
· 1 ifoda sonning xona 
qo‘shiluvchilari yig‘indisidan iborat. Shuning uchun berilgan yig‘indi 42 193 ga 
teng.
143.
Fermer xo‘jaligida birinchi kuni 125 t, ikkinchi kuni birinchi kundagidan 42 t 
ko‘p kartoshka terib olindi. Uchinchi kun esa ikkinchi kundagidan 28 t ko‘p 
kartoshka terib olindi. Uch kunda jami necha tonna kartoshka terib olindi?