B. Q. Haydarov

48.3. To‘g‘ri burchak
AOB
yoyiq burchakning 
O
uchidan 
OC
bissektrisasini o‘tkazamiz 
(7-rasm). Ravshanki, hosil bo‘lgan 
AOC
va 
COB
burchaklar o‘zaro teng 
bo‘ladi:
∠
AOC
=
∠
COB
. Bu burchaklar 
to‘g‘ri burchaklar
deb ataladi. To‘g‘ri 
burchak 7- rasmdagidek siniq chiziq bilan ajratib ko‘rsatiladi. 
Shunday qilib, yoyiq burchak bissektrisasi uni ikkita to‘g‘ri burchakka ajratar 
ekan. Bundan quyidagi xulosaga kelamiz:
To‘g‘ri burchak yoyiq burchakning yarmiga teng.
To‘g‘ri burchaklarni chizish uchun 8-rasmda 
tasvirlangan uchburchakli chizg‘ichdan foydalaniladi. Bir 
tomoni 
OA
nurdan iborat to‘g‘ri burchakni chizish uchun:
1) uchburchakli chizg‘ichning to‘g‘ri burchakli 
uchi 
O
nuqtada, bir tomoni esa
 OA
nurda yotadigan 
qilib qo‘yiladi.
2) chizg‘ichning ikkinchi tomoni bo‘ylab 
OB
nur 
chiziladi.
3) hosil bo‘lgan 
AOB
burchak to‘g‘ri burchak 
bo‘ladi.
B
O
A
8- rasm

---

216
9- rasmda tasvirlangan soatlarning soat va minut millari orasidagi 
burchaklarni belgilang. Eng katta burchak qaysi rasmda tasvirlangan? Eng 
kichik burchak qaysi rasmda tasvirlangan? Qaysi rasmlarda teng burchaklar 
tasvirlangan?
9-rasm
Savollarga javob bering!
1. Burchak deb nimaga aytiladi?
2. Burchak qanday belgilanadi?
3. Teng burchaklar deb qanday burchaklarga aytiladi?
4. Yoyiq burchakning yarmi qanday burchak bo‘ladi?
Sinfda bajariladigan mashqlar
1137. 
10- rasmda tasvirlangan burchaklarni ayting. Ularning uchi va tomonlarini 
aniqlang.
1138. 
11- rasmda tasvirlangan nuqtalarning qaysilari: a) burchakda; b) burchakning 
ichki sohasida; d) burchakning tashqi sohasida yotadi?
11- rasm
G
E
D
X
A
C
Y
F
B
O
10- rasm
N
M
L
J
S
T
Q
R
P
Y
X
Z
A
C
B