Б ой аёл / т ар ж и м о н : а зи зб е к а ҳ м ад ж ан о в Т

“Бизда пул йўқ”
- Биз Роберт билан Орегонада яшаб юрганимизда мен 
сармоядорлик билан эндига шуғулланишни бошлагандим, 
лекин йиғиб қўйган пулимиз бўлмаган. Пулимиз умуман оз 
эди. ҲиСоб рақамларни тўлаш учун мўъжиза яратишимиз- 
га тўғри келарди. Биз Австралияга иш юзасидан команди- 
ровкага бориб, беш ҳафтадан сўнг қайтиб келдик. Биз ҳали 
қўлларимизда чамадонлар билан турганимизда қўнғироқ бў- 
либ қолди. У кўчмас мулк бўйича брокеримиз эди. Сотувга 
қўйилган ўн икки хонадонли уйни кўриб келишимизга биз- 
да бир соат борлигини айтиб қолди. У қўнғироқ қилган би- 
ринчи одамлари биз эдик. Агар биз бир соат ичида қўнғироқ 
қилмасак, бошқа сармоядорга қўнғироқ қилишини айтди. 
Бир кунлик йўл азобидан бизда мадор йўқ эди. Роберт: “Мен 
бориб кўриб келаман”, деди. Ҳозиргача ёдимда, у машина- 
га ўтираётганда “Сотиб олма!” деб қичқирганман. Албатта, 
Роберт аксини қилган ва остонада турганча менга “Сотиб 
олдим!” деди. “Нима? Қулоқларимга ишонмайман, ахир биз- 
да пул йўқ-ку!” “Пул топа олмасак, сотиб олмаймиз, - деб 
жавоб берди у. - Кел, яхшиси, пулни қаердан топишни ўй- 
лайлик. Мен шартномага имзо қўйдим, унга кўра бизда уйни 
кўриб чиқишга ва молиявий масалаларни ечишга икки ҳафта 
бор. Агар бизга бирор нарса ёқмаса, битимдан воз кечиши- 
миз мумкин. Шу билан бирга пул топишимиз учун ихтиёри- 
мизда икки ҳафта бор”.
Тан оламан, ўша пайтда мен қўрқиб кетгандим.
Биз брокердан ҳамма молиявий масалаларни аниқлашти- 
риб олдик ва Канададаги дўстимиз Дьюга қўнғироқ қилдик, 
у анчадан бери кўчмас мулкни сармоялаш билан муваффақи- 
ятли шугулланиб келарди. Ва у биздан рақамларни факс 
орқали жўнатишимизни сўради.
Уй 330 минг доллар баҳоланган, бошланғич тўлов 50 минг 
доллар. Бир соатлардан сўнг Дью қўнғироқ қилиб: “Менга 
уй жуда ёқди. Жуда фойдали битим. Мен шерикман: иста- 
сангиз, харажат ва фойдани тенг ўртада қилишни таклиф қи-
116

---

ламан”, деб қолди. У 25 минг доллар тўлашга тайёр эди. Биз 
энди 25 минг топсак бўлди эди.
“Зўр-ку! - деб Роберт қичқириб юборди. - Эртага мен 
аниқроқ ахборотни бераман”.
Дьюнинг қўнғироғи йўлдалигимизда жиринглаганди. 
Мен шерикман, деганда калламга қувонли бир фикр келди. 
Мен Робертга қараб: “Агар кўчмас мулк билан шунча йил- 
дан бери шуғулланиб юрган Дьюга битим ёққан экан, демак, 
яхггти 
битим бўлибди-да!” дедим. 
У
менга қўшилди.
Шунда мен кулиб унга: “Кел, битимни ўзимиз амалга 
ошириб қўяқолайлик, 100 фоиз тўловни ўзимиз қиламиз!” 
дедим.
Роберт машинани четга олиб тўхтатди. “Сен тўғри тушун, 
агар биз ҳамма тўловни ўзимиз қилсак, қийналиб қоламиз”. 
Иккаламиз ҳам ўйланиб қолдик. Иккимиз ҳам ўзимизча хаёл 
сурардик. Кейин Роберт менга қараб: “Майли, мен розиман!” 
деди.
Бизнинг бу ишимизни кўпчилик тентакликка йўйиши 
мумкин эди, бундай фикр ўзимизда ҳам пайдо бўлди. Биз 
яхши таклифдан бош тортиб, ҳеч нарсасиз қолишимиз ҳам 
мумкин эди. Картага ҳаммаси тикилганди.
Шундай қилиб, биз яна бошлаган жойимизга қайтдик: 50 
минг доллар топишимиз керак эди. Биз у банкдан бу банкка 
қатнадик, лекин ҳаммаси бир рад жавобини беришди. Биз 
танишларимиздан яхшигина фоизга пул ҳам сўрадик, аммо 
бўлмади. Ўз ҳамёнимизни титкилаб, арзимаган пул топган- 
дик. Ўз бизнесимиз устида ишлаб, икки ҳафта ичида қўшим- 
ча даромад олишни ишлаб чиқцик. Хуллас, ҳаммаси бўлиб 
бизда 25 минг доллар пайдо бўлди.
Биз енгилмадик. Шартномага уч кун вақт қолганди. 
Охирги умид билан ўзимизнинг банкимизга бордик, тўгри- 
си, бу банк бизга пул беришини хаёлимизга ҳам келтира 
олмагандик. Чунки ўша пайтда бу банк янги очилган ва ҳи- 
соб рақамимизда 3,5 минг доллар пулимиз бор эди, холос. 
Банкка кириб бориб, менежеримиз Жемсни чақириб бери- 
шларини сўрадик. Банк катта эмасди. Жемс ҳам биз каби
117

---

яқиндагина бу шаҳарга келганди. Биз унга мақсадимизни 
тушунтирдик. Пулни қандай қайтариш бўйича пул оқими 
ҳақида гапирдик. Жемс бизни эшитиб ўтириб, хотиржамлик 
билан деди: “Қарасам, сиз болалар жуда довюракка ўхшай- 
сизлар. Биринчидан, мен сизларнинг бизнинг банкимизда 
қанча пул сақлаётганингизни жуда яхши биламан. Иккин- 
чидан, бизнинг мижозга айланганингизга ҳеч қанча бўлма- 
ди ҳам”. Биз бизни бирор яхшилик кутмаётганини тушуниб 
бораётгандик. Жемс давом этиб: “Агар бир дақиқага сизлар- 
нинг қарз олишингизга ишонган бўлсам, биринчи қилади- 
ган ишим мана шу қоғозларга имзо қўйиб беришингларни 
сўраган бўлардим. Нега энди сизлар шуни қилмаслигингиз 
керак? - таклиф қилди у.
Биз ўзимизча у бизни ранжитмаслик йўлини қидириб, 
аста “йўқ” демоқчи деб ўйлаб ўтиргандик. Биз қоғозларга 
имзо қўйдик ва уларни Жемсга узатдик. У қоғозларни пап- 
касига эҳтиётлик билан солиб, жилмайганча шундай деди: 
“Табриклайман! Сизлар ҳозиргина пулга эга бўлдинглар!”
Биз карахт ҳолга тушиб қолгандик. “Ростданми?! Сиз 
бизга пул берасизми?” ишонқирамай сўрадим мен. “Битим 
жуда фойдали, - жавоб берди у. - Бундан ташқари, биз бор- 
йўғи икки марта учрашган бўлсак-да, сизларга қараб сезиб 
турибман, ўз ишингизга вафодор кўриняпсизлар, бундан 
кейин маблағ қўйишингизга ҳам эътибор билан қарашингиз- 
га ишонаман. Сизларга омад!”
Биз банкдан ўз бахтимизга ишонмаган ҳолда чиқиб кел- 
дик ва брокеримизга қўнғироқ қилдик ҳамда уйнинг бо- 
шланғич тўловини 100 фоиз қилиб тўладик.
Агар тушунсангиз, аслида банк менежерининг бизга қарз 
бермаслигига тўла ҳаққи ҳам бор эди. Биз тушундикки, у 
бизга имконият бермоқчи бўлганди. Баъзан пул кутмаган 
жойингиздан униб қолиши мумкин. Асосийси бизда ўша 
уйни сотиб олиш истаги жуда кучли эди, агар шундай кучли 
хоҳиш бўлмаганда ва брокеримиз қаттиқ муддат қўймагани- 
да биз пул топа олмаган ҳам, уйнинг эгасига айланмаган ҳам 
бўлардик, - деб тушунтирдим мен.
118

---