Б ой аёл / т ар ж и м о н : а зи зб е к а ҳ м ад ж ан о в Т

Таниш савол
Мен аста Трейсининг ўзини сармоядорлик билан шуғул- 
ланишга мажбур қила олишини тушуниб бораётгандим. Биз 
сизларнинг хабарингиз бўлган асосий ҳолатлар ҳақида тез 
гаплашиб олдик. Кейин Трейси таниш саволни берди.
- Сармоядорликка маблағ керак эмасми? Пул топиш 
учун пул керак эмасми, ахир?
Мен жилмайдим:
- Женисга қўнғироқ қилишимиз керак, у ҳам шу савол- 
ни берганди, биз бу масалани кейинроқ мулоҳаза қилишга 
келишиб олгандик.
- Тан олиш уятли, биз эрим билан шу ўтган йиллар мо- 
байнида кўзга кўринарли пул тўплай олмадик. Бизда нафақат 
ҳисоб рақамларимиз бор ва қанчадир акциялар ҳам, ҳа, яна 
болалар билим олишлари учун кичикроқ ҳисоб рақамимиз 
ҳам бор, аммо асосан топганимизни ишлатиб юборяпмиз, - 
деди Трейси.
- Агар шу гапим сени хотиржам қилса, айтай, менинг 
ҳам ишларим яхши эмас, - деди Лесли.
114

---

- Хўп, майли, пул қилишда ростдан ҳам пулнинг кераги 
йўқми? - саволни қайтарди Трейси.
- Мен Женисга айтганларимни қайтараман, шахсан мен 
сармоядорлик билан шуғулланишни бошлаганимда пулим- 
нинг йўкдиги менга қўл келган.
Дугоналарим менинг сўзларимни тушунмай қараб қо- 
лишди.
- Қанақасига? - ҳайрон бўлиб сўради Лесли. - Мен 
Трейси каби сармоялашга пул керак, деб ўйлагандим.
- Нима, улар қидиришни бошлаш учун керакми? - дедим.
- Тушунмадим, - деди Трейси.
- Сизлар бирор марта ўзингизга: “Менда пул бўлганда 
уни ёки буни қиламан” ё бўлмаса “Менда вақт бўлса, уни ё 
буни қиламан”, деганмисиз? Таниш сўзлар, тўғрими?
- Айнан ўша сўзлар! Айниқса, вақт борасида. Хўш, 
нима бўлибди? - деди Трейси.
- Сенда ўзи бирор марта бўш вақтнинг ўзи бўлганми? -
қизиқцим мен.
Трейси бироз ўйланиб қолди.
- Умуман олганда, ҳеч қачон бўлмаган экан.
Лесли қўшимча қилди:
- Мен кўпинча гапираман “Менда пул бўлганда...” деб. 
Биласизларми, нима? Мен ҳеч қачон айтган нарсамни қў- 
лимга пул тушганда қилмайман ва бошқа бирор нарсаларга 
ишлатиб юбораман. Бу сўзни гапирар эканмиз, биз ўша ишни 
ҳеч қачон қилмаслигимизни шу пайтнинг ўзида тан оламиз.
- Ҳамма гап шунда-да, - дедим мен. - Агар одам: “Мен 
сармоядорлик билан пулим бўлганида шуғулланаман”, деди- 
ми, юз фоиз кафолат бераман, бу ишни ўша одам ҳеч қачон 
қилмайди. Инсон ўзининг ҳаракатсизлигини шу йўл билан 
оқламоқчи бўлади. Бу ҳеч нарса қилмаслик учун яхши баҳона.
- Ахир, менда чиндан ҳам пул оз бўлса, унда нима қи- 
лиш керак? - ўринли савол берди Трейси.
Шу саволга мен қандай жавоб топганимни билишни ис- 
тайсизларми? - сўрадим мен.
Улар бош чайқашди.
115

---