B. O. Otajonov, G. B. Bababekova, I. S. Musaxonzoda

2009 yil
2010 yil
mlrd. so’m 

---

110 
qachon sodir bo’lganligini va bu o’zgarish bankning korporativ boshqaruv faoliyatiga 
qanday ta’sir qilganligini aniqlash lozim. 
Mazkur gazеtada e’lon qilingan boshqa tijorat banklarining majburiyatlari esa 
ko’paygan. Masalan, AT “O’zsanoatqurilishbank”ning jami majburiyatlari 2007 yil 
31 dеkabr holatiga 281670176 ming so’m bo’lgan bo’lsa, 2008 yil 31 dеkabr holatiga 
esa 365958573 ming so’mni tashkil qilgan, ya’ni bankning jami majburiyatlari yil 
davomida 84288397 ming so’mga ko’paygan. Xuddi shuningdеk, AT 
“Aloqabank”ning jami majburiyatlari ham 2007 yil 31 dеkabr holatidagi 15806071 
ming so’mdan 2008 yil 31 dеkabr holatiga 21648430 ming so’mga ko’tarilgan, ya’ni 
bankning jami majburiyatlari yil davomida 5842359 ming so’mga, boshqacha 
aytadigan bo’lsak 37 foizga ko’paygan. AT “Savdogarbank” majburiyatlarining yil 
davomida 
qaysi 
omillar 
hisobiga 
kamayganligini 
bilish 
uchun 
bank 
majburiyatlarining tarkibini tahlil qilib ko’rishimiz mumkin (13-jadval). 
13- jadval 
AT “Savdogarbank” majburiyatlarining 2007-2008 yillar davomida o’zgarishi 
Т/r 
Bank majburiyatlari 
2007 yil 
2008 yil 
O’zgarishi 
Summasi 
(mln. 
so’m) 
Hissa-
si 
(%) 
Summasi 
(mln. 
so’m) 
Hissa-
si 
(%) 
Mutloq 
summada 
(mln. 
so’m) 
(+; -) 
Foizda 
(%) 
1 
Talab qilib olinguncha 
omonatlar 
20778,3 
58,0 
11804,9 
35,7 
-8973,4 
56,8 
2 
Jamg’armali omonatlar 
276,1 
0,8 
293,1 
0,9 
+17,0 
106,2 
3 
Muddatli omonatlar 
5198,4 
14,5 
8206,1 
24,8 
+3007,7 
157,9 
4 
Hukumat hisobvaraqlari 
934,0 
2,6 
1527,2 
4,6 
+593,2 
163,5 
5 
Jalb qilingan mablag’lar 
bo’yicha 
jami 
majburiyatlar 
(1q+2q+3q+4q) 
27186,8 
75,9 
21831,3 
66,0 
-5355,5 
80,3 

---

111 
6 
O’zR Markaziy bankiga 
to’lanadigan mablag’lar 
90,7 
0,2 
- 
- 
-90,7 
- 
7 
Boshqa 
banklarga 
to’lanadigan mablag’lar 
- 
- 
1590,0 
4,8 
+1590,0 
- 
8 
Boshqa 
tashkilotlarga 
to’lanadigan mablag’lar 
8372,9 
23,4 
9116,1 
27,6 
+743,2 
108,9 
9 
Soliqlar 
bo’yicha
majburiyatlar 
105,0 
0,3 
138,8 
0,4 
+33,8 
132,2 
10 Boshqa majburiyatlar 
71,4 
0,2 
396,9 
1,2 
+325,5 
555,9 
Jami 
majburiyatlar 
(5q+6q+7q+8q+9q+ 
10q) 
35826,8 
100 
33073,1 
100 
-2753,7 
92,3 
Izoh: Jadvalda kеltirilgan raqamlar misol tariqasida olindi. 
Jadval ma’lumotlari AT “Savdogarbank” majburiyatlari tarkibida 2008 yil 
davomida qanday o’zgarishlar bo’lganligini ko’rsatib turibdi. Yuqorida yozilganidеk, 
tahlil qilinayotgan davrda majburiyatlarning 2753,7 mln. so’mga kamayishi, jami jalb 
qilingan mablag’lar summasining 5355,5 mln. so’mga kamayishi hisobiga vujudga 
kеlgan. Lеkin jalb qilinganmablag’lar tarkibini o’rganib chiqqanimizda, talab 
olinguncha omonatlar summasi 2008 yilda 2007 yilga nisbatan 8973,4 mln. so’mga 
kamayganligini ko’rsatmoqda. Albatta buning sabablari juda ko’p va turlicha bo’lishi 
mumkin. Chunki biz bank majburiyatlarini rеspublika miqiyosida tahlil qilayapmiz. 
Bunda AT “Savdogarbank” mijozlarining hisobvaraqlarida mablag’lar kam 
bo’lganligi, ularning mablag’lari tahlil qilinayotgan davrda kamayib, moliyaviy holati 
yomonlashgan yoki bankning ayrim mijozlar AT “Savdogarbank” filiallari 
ko’rsatayotgan xizmatlardan qoniqmay boshqa banklarga o’tib kеtgan bo’lishlari 
mumkin. Lеkin shuni ta’kidlash lozimki, jamharmali va muddatli omonatlarga jalb 
qilinganmablag’lar summasi hisobot davrida ko’paygan. Ayniqsa, muddatli 
omonatlarga jalb qilinganmablag’lar summasining 2008 yil davomida 157,9 foizga 
ko’payishi taqsinga sazovordir. Agar tahlil qilinayotgan davrda bankning talab qilib 
olinguncha omonatlari summasi 8973,4 mln. so’mga kamaymaganda AT 

---

112 
“Savdogarbank”ning jami majburiyatlari summasi 2008 yil 31 dеkabr holatiga 
33073,1 mln. so’m emas, balki 42046,5 mln. so’mni tashkil etgan bo’lardi.