B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

Nazorat savollari
1. R ang nim a, uni qanday ko'rasiz?
2. 
R ang kim tom onidan kashf etilgan?
3. Tabiatda qanday ranglar mavjud?
4. Rang halqasi nim a?
5. Q anday ranglarga axrom atik va xrom atik ranglar deyiladi?
6. Akvarel bo'yog'i qanday xususiyatga ega?
7. Q og'ozda rasm ishlash uchun qanday bo'yoq tanlanadi?
8. B o'yoq bilan rasm ishlash u ch u n qanday qog 'o z tanlanadi?
9. B o'yoq bilan ishlaganda perspektiva qanday olinadi?
Tayanch iboralar
R a n g
Sujet
R angtasvir 
G 'o y a
Tabiatdagi rang 
Rang halqasi
M a v zu
Akvarel
3.3. 
KOMPOZITSIYA
Kompozitsiya haqida umumiy ma’lumot
Kompozitsiya
— lotincha s o 'z b o'lib , tasviriy s a n 'a td a asarning 
tuzilishi, asardagi e le m e n tla rn in g joylashtirilishi h a m d a asarda 
ta s v i r l a n a d i g a n n a r s a - p r e d m e t l a r n i n g o ' z s h a k lid a , r a n g id a , 
o 'm id a m a z m u n va mohiyatida, realistik uslubda, badiiy xarakterda 
ifodalanishidir.
K o m pozitsiya tasviriy s a n ’a tn in g b arc h a tu r va ja n rla rid a o 'z
ifodasini top ad i. Shu boisdan h a m kom pozitsiya — badiiy asar 
yaratish nin g bosh qo n uniyatidir.
R a f a e l S a n t i n i n g ( 1 4 8 3 — 15 20) „ S e k s t i n m a d o n n a s i " ,
Leo n a rd o da Vinchining (1 452— 1529) „ J a k o n d a " , K am oliddin
G u a s h
M o y b o 'y o q
Sangina
103

---

B ehzo d n in g (1 455— 1535) „ S h a y bo n iyx o n p o rtre ti", K.Brullov- 
ning (1799— 1852) „ P o m p e y n in g so'n ggi k u n i“ , R .A h m edovnin g 
,,O nalik“ kabi asarlarini ku zatar ekansiz, undagi kom pozitsiya 
talablari o ‘z o 'r n i d a , o ‘z m e ’y o rid a bajarilg anligining guvohi 
bo'lasiz.
Kom pozitsiya — s a n 'atn in g barch a turlarida: adabiyot, tasviriy 
s a n ’at, m e ’m o rc h ilik , m u siq a , ra q s -x o re o g ra fiy a, k ino, te a tr, 
televideniya, foto, ikebana kabilarda o ‘z ifodasini topadi. Tasviriy 
s a n ’atda — rasm , haykal, n aqshlarda qism , rang, yoru g ‘-soya- 
larni, asar sujeti va e le m en tlarn in g joylanishi, rassom ning m aq - 
sadi, g'oyasiga javob berishi yoki b o ‘ysundirilishida o 'z ifodasini 
topadi. Bu o 'r in d a asarning mavzusi, sujeti, ritm, sim m etriya, 
shakl, joylashish va ularning bir-biriga bogManishi, bir m arkazga 
intilishi a s a r k o m p o z its iy a s in i hal q ila d i va m u v a ffa q iy a tin i 
belgilaydi.