B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

4.3. TASVIRIY SA N ’ATNINIG O Q U V C H IL A R
TA’LIM-TARBIYASIDAGI ROLI VA Q ‘RNI
M a ’lum ki, tasviriy s a n ’at inso n n i m eh n a tg a, tafa k k u r qilish- 
ga, ijodga, go'zallikni his qilishga chorlaydi. K u zatishlar va ilmiy 
tad q iq o tla r, tasviriy s a n ’at yoshlarga faqat ilm -tafakkur, go'zal 
estetik ideallami beribgina qolmay, insonning eng m u h im jihatlarini, 
y a ’ni kuzatish, ko'rish, idrok qilish h a m d a tafakkur-tasavvurlarini 
rivojlantiradigan asosiy vosita ekanligini isbotlamoqda.
O 'q u v c h ila r tasviriy s a n ’at m ash g 'u lo tla rid a xilma-xil narsalar 
bilan tanishib, 
uning katta-kichikligi, shakli, undagi x u n u k va 
chiroyli e le m en tlarn i aniqlaydilar, narsalar shaklini idrok etadilar, 
rang va tuslarini o 'rganadilar. N a rs a shaklini idrok etish bilan 
birga, uni tahlil qilib, o n g faoliyati asosida n a tu r a n i tasvirga 
a y lantirib, uni q o g 'o z g a joy la sh tirish m o 'lja llan a d i. S h u n d a n
s o 'n g n a tu ra tasviri d aftar yuzasiga tushiriladi.
Lekin bu jara y o n ju d a m u ra k k a b b o'lib, uni so g 'lo m , rivoj- 
langan bolagina uddasidan c h iq a oladi. Bu ja r a y o n d a bolaning 
fikri chalg'isa, shakl aniq c hiqm aydi, rang topilmaydi. Shu boisdan 
bu faoliyatni faqat s og 'lom , y a ’ni fiziologik va psixologik jih a td a n
to 'la rivojlangan bolagina am alg a oshira oladi.
Tasviriy s a n ’at m a s h g 'u l o tl a r i d a b o la n in g k o 'r is h a ’zolari 
tak o m illash ib b oradi. C h u n k i h a r bir m a s h g 'u lo td a narsalarni 
e ’tibor bilan kuzatish va ularni idrok etish o'rgatilib, bolanin g 
d i q q a t - e ’tib o rin i bir n u q ta g a q a ra tish m alakasi h a m beriladi. 
S hu n in g d e k , tasviriy s a n ’at m ash g 'u lo ti o 'q u v c h ila rn i e ’tiborli, 
z e h n bilan faoliyat ko'rsatishga, b a rc h a his-tu y g'ularin i ja m la g a n
holda, o 'z id a bo'lgan nazariy va am aliy bilimlarni ishga solishga 
o 'rgatadi. Binobarin, tasviriy s a n ’at darslari o 'q u v c h ila rn in g h ar 
t o m o n l a m a rivojlanishida asosiy o m illa rd an biri bo 'lib qoladi.