B mengliyev, G. Tojiyeva

 
1-mashg‘ulоt. Til birliklarining o’zaro munosabati. 
 
Rеja: 
1. Bеrilgan mashqda keltirilgan gaplardagi paradigmatik munosabatlarni 
aniqlang. 
2. Bеrilgan gaplardagi sintagmatik munosabatlarni aniqlang 
3. Mashqda keltirilgan gaplardagi ierarxik munosabatlarni aniqlang 
4. Mashqda keltirilgan gaplardagi lisoniy ziddiyatlarni aniqlang. 
1. Nazm va nasrda birdek ijod qilish har qaysi ijodkorga ham nasib 
etavermaydigan va shu bilan birga yuksak iste‘dod talab etadigan hodisadir. 2. O’zbek 
adabiyotining darg’alari sanalmish G’afur G’ulom, Oybek, Uyg’un, Shayxzoda kabilar 
nazm ham nasrda birdek ijod qilganlar. 3. Shoir har bir so’zni o’z o’rnida mahorat bilan 
qo’llay olish bilan birga, har bir so’zga katta mas‘uliyat yuklaydi. 4. Tilni boyitish 
tarafdori bo’lgan adib boy xalq tilidan foydalanishga undaydi. 5. O’ktam mevalarni 
saralaydi, hidlaydi, biroq yegisi kelmaydi. 6. Bog’dagi gullar qiyg’os ochildi. 7. Til 
millatning boyligi va bebaho mulkidir. 8. Til yolg’oni gunohlarning zo’ridir. 9. Barcha 
yaxshiliklarning boshi Ollohdan qo’rqmoqdir. 10. Aslida haqiqiy do’st faqat Ollohdir. 

---

109 
 
Bajarilishi: 
1. Bеrilgan mashqda keltirilgan gaplardagi paradigmatik munosabatlarni 
aniqlang. 
Unlilar paradigmasi: a, o, u, o’, i, e. 
Undoshlar paradigmasi: q,r,t,y,p,s,d,f,g,h,j,k,l,z,x,c,v,b,n,m,sh, ch. 
Kelishiklar paradigmasi: -ning, -ni, -ga, -da, -dan. 
Egalik qo’shimchalari paradigmasi: [- im]-[- imiz] [- ing]- [- ingiz] [- i]-[- 
lari]. 
2. Bеrilgan gaplardagi sintagmatik munosabatlarni aniqlang . 
1- gapdagi 
nasrda
so’zida
nasr so’zi
va 
–da kel. 
qo’shimchasi sintagmatik 
munosabatda turibdi. Xuddi shunday
bir +dek, qil+ish, ijod+kor+ga, 
et+a+ver+ma+y+di+gan, et+a+di+gan, hodisa+dir, adabiyot+i+ning, darg’a+lar+I 
kabi so’zlar ham sintagmatik munosabatda turibdi. 
Quyidaga so’zlar esa o’zaro sintagmatik munosabatda turibdi: 
Nazmda ijod 
qilish, nasrda ijod qilish, ijodkorga, nasib etmoq, yuksak iste‘dod, O’zbek 
adabiyotining, adabiyotining darg’alari.