B mengliyev, G. Tojiyeva

 
Bajarilishi: 
 
1.Bеrilgan mashqdagi til unsurlarini guruhlash. 
Fonemalar:[a], 
[o], 
[i],[u], 
[o’], 
[e], 
[q], 
[r],[t],[y],[p],[s],[d],[f],[g],[h],[j],[k],[l],[z]. 
Leksemalar: [Gadoy], [arazla], [to’rva], [ziyon], [Odatda], [o’z], [nomi], [bilan], 
[U], [Ber], [shukr], [deb], [duo], [qil], [yo’l]. 
Morfemalar: [-sa], [-si], [-ga], [-ma], [-y], [-di], [-gan], [-ingiz], [-ib], [-ish], [-
ar], [-la], [-b], [-tir], [-don], [-lik], [--sin]. 
Soz birikmalari: 
to’rvasiga ziyon; berganingizga shukr; yo’lida davom etmoq; 
shunday maqol, bola-chaqasiga zarar qilmoq; o’ziga zarar qilmoq; To’rvasiga ziyon 
keltirmoq; sargardon kezavermoq. 
Gaplar: 
Gadoy arazlasa, to’rvasiga ziyon; Odatda, gadoy o’z nomi bilan gadoy; 
U arazlamaydi; Berganingizga shukr deb, duo qilib, yo’lida davom etadi; Biroq 
hamonki, shunday maqol bor ekan, gadoylar ham arazlab, noz, xarxasha qilishar ekan; 
Bu o’rinda u o’ziga, bola-chaqasiga zarar qiladi; To’rvasiga ziyon keltiradi; To’rvasi 
to’lmay, oyog’idan qarib, sargardon kezaveradi; Ғazab va tezlikni odat qilma, halim 
(yumshoqlik, muloyimlik) dan xoli bo’lma, lekin juda ham muloyim bo’lmagilki, seni 
yo’q qilib yubormasinlar; Juda ham qo’pol bo’lmagilki, odamlar sendan qochmasinlar. 
2. Guruhlarning asоsiy хususiyatlarini bayon qilish. 
Eng kichik lisoniy birlik fonemalardir. Fonema muayyan til egalarining ma’lum 
tovushlar tipi haqidagi umumiy tasavvurlaridir. Har bir fonema so‘zlovchilar ongida o‘z 
tipini farqlovchi belgilari majmui asosida vujudga kelgan maxsus “akustik – 
artikulyatsion portret” yoki “tovushlar obrazi” sifatida saqlanadi. 
Lisonning borliq hodisalarini nomlash, ifodalash, ko‘rsatish uchun xizmat 
qiluvchi birligi leksemadir. Lisoniy birlik sifatidagi leksema biri ikkinchisisiz mavjud 
bo‘la olmaydigan ikkita psixofizik-akustik struktura (tovush qobig‘i), ya’ni nomema 
hamda ma’lum bir tusuncha asosida vujudga kelgan mazmuniy struktura, ya’ni 
sememaning birligidan iborat. 
Morfema leksemadan ajralgan holda o‘z mohiyatini namoyon qila olmaydigan, 
shakl va denotativ bo‘lmagan mazmunning birligidan iborat bo‘lgan kichik lisoniy 
birlikdir. Qo‘shimcha esa ana shu psixo-fizik mohiyatning nutqda namoyon bo‘lishidir 
So`z birikmаsi hоkim bo`lаkning ehtiyoji vа tоbе bo`lаkning imkоniyati 
оrаsidаgi uyg`unlikning vоqеlаnish usulidir. so`z birikmаlаri sintаksisgа аlоqаdоr 
bo`lib, nutq jаrаyonidа so`zlаrni o`zаrо tоbе-hоkimlik аlоqаlаrigа kiritib, аtоv birliklаri 
hоsil qilish yo`llаridir.