B. Keldiyev toshkent 2014

J a v o b.
Rezinka ballon qisilishga harakat qiladi, bunda uning devorlari va shisha idish 
devorlari orasida havoning siyraklashishi yuz beradi. Shunday qilib, ballonning ichki 
devorlariga ta'sir qilgan havoning atmosfera bosimi tashqaridan bo‘lgan havo bosimidan 
katta bo‘ladi va ballon puflangan formani saqlab qoladi. 
54. Sovun pufakli stakanni idishga qo‘yib, uni qo‘ng'iroqli havo 
nasosining tagiga joylashtirilgan. Havo so'rib olinishi bilan ko‘pik o‘z 
hajmini tez orttiradi.Hodisani tushuntiring. 
J a v o b. Qo‘ng'iroq ichidagi havo so‘rilib olinishi bilan sovun pufagi 
ichidagi havo bosimi tashqi bosimdan orta boshlaydi, shuning uchun pufaklar 
kengayadi. 
55. Stakanni yarmigacha suvga to‘ldirib, unga qandaydir yuk (masalan,
kichkinagina gayka) tashlaym iz va uni bir
 
varaq qog'oz bilan berkitib, 
sekingina to‘ntaramiz.(45- rasm). 
Qog'ozni ichki gomondan havo, suv va yuk bosishga qaramasdan u 
ajralib ketmaydi.Agar stakanni qog'oz o‘rnida yengil shisha plastinka bilan 
berkitsak, tajriba chiqmaydi. Hodisani tushuntiring.

---

23 
45-rasm
J a v o b.
Suv va yuk og'irligidan qog'oz bir oz egiladi, chunki havo hajmi ortadi va uning 
bosimi atmosfera bosimidan kam bo‘lib qoladi. Shuning uchun tashqi atmosfera bosimi 
stakan ichidagi havo bosnmini muvozanatlashi mumkin. Shisha plastinka esa egilmiydi
. 
56*. Ikkita bir xil suvli stakan ipga osilgan (46-rasm). Agar chap stakan 
ichidagi suvning og'irligi, o‘ng stakan tagidan suv sathigacha bo‘lgan 
suvning og'irligiga teng bo‘lsa, qaysi stakan bosib ketadi? 
 
J a v o b .
O'ng tomondagi stakan tagiga tashqaridan
 p
atmosfera bosim kuchi, ichki tomondan 
esa stakandagi suv og'irligidan Q kam bo‘lgan xuddi shunday kuch ta’sir qiladi, ya’ni p -
Q . S t a kan tagnga qo‘yilgan teng ta’sir etuvchi kuch
 p—(p—
Q) =Q ga teng.|Shuning uchun 
sistema muvozanatda bo‘ladi. O'ng tomondagi