Б. Ж. Эшов, А. А. Одилов Ўзбекистон тариxи

 
Қадимги Сўғд шаҳар ва қишлоқлари (мил.авв. VII-IV асрлар) 
Номи 
Санаси 
Майдони 
Қаерда 
жойлашган? 
Афросиёб I, II 
мил.авв. VII-IV 
асрлар 
219 гектар 
Самарқанд Сўғди 
Ерқўрғон I, II 
мил.авв. VIII-V 
асрлар 
40 гектар 
Қашқадарё Сўғди 
Узунқир 
мил.авв. VIII-VI 
асрлар 
68 гектар 
Қашқадарё Сўғди 
Сангиртепа 
мил.авв. IX-VI 
асрлар 
4 гектар 
Қашқадарё Сўғди 
Даратепа 
мил.авв. VII-VI 
асрлар 
10 гектар 
Қашқадарё Сўғди 
Саройтепа, 
Тўртбурчактепа, 
Сомонтепа 
мил.авв. VII-IV 
асрлар 
0,2 дан 1 
гектаргача 
Қашқадарё Сўғди 
Қумрабод, Арабон, 
Чордара, Хўжа 
Бўстон 
мил.авв. VI-IV 
асрлар 
0,2 дан 1 
гектаргача 
Бухоро Сўғди 
Ўратепа 
мил.авв. IV аср 
0,3 гектар 
Бухоро Сўғди 
Кўктепа 
мил.авв. VII-VI 
асрлар 
20 гектар 
Самарқанд Сўғди 
Лайлақўйтепа 
мил.авв. IV аср 
2 гектар 
Самарқанд Сўғди 
Қўрғонча 
мил.авв. IV-III 
асрлар 
– 
Қашқадарё Сўғди 

---

110 
Турли қадимги манбаларда Суғдиёна номи тилга олинса ҳам, алоҳида 
давлат сифатида эслатилмайди. Бу ҳол тадқиқотчиларнинг турли баҳсларига 
сабаб бўлишига қарамасдан, археологик тадқиқотлар бу масалага кўпгина 
аниқликлар киритади.
Ушбу тадқиқотларни таҳлил қилиб ва бошқа маълумотларни 
умумлаштириб шундай ҳулоса чиқариш мумкин: 
- 
Мил. авв. I минг йилликнинг бошларига оид тарихий – маданий 
ёдгорликлар Суғдиёна ҳудудларида давлатчилик тарихи айнан мана шу 
даврдан бошланганлигидан далолат беради;
- 
Суғдиёна давлатчилиги тарихида нафақат четдан бўлган ташқи 
таъсир, балки, ички омиллар имкониятларининг ҳам аҳамияти катта бўлди; 
- 
Мил. авв. I минг йилликнинг биринчи ярмида Суғдиёна Бақтрия 
давлати доирасида нафақат сиёсий, балки этник-маданий бирликни ташкил 
этарди. Қурилиш усуллари , меъморчилик санъати ва моддий маданиятдаги 
ўхшашлик фикримиз далилидир. Зеро, бундай ўхшашлик иқтисодий, 
маданий муносабатлар ҳамда сиёсий бирлик асосида пайдо бўлиши мумкин 
эди; 
- 
Македониялик Александр юришларидан кейинги даврларда 
Суғдиёна мустақил давлат сифатида мавжуд бўлиб, қўшни давлатлар билан 
ўзаро алоқаларни янади ривожлантиради.