‘£b e k is t 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi kamilova firuza kuchkarovna kamilov zafarjon kamolovich xalqaro turizm bozori

Tayanch iboralar
Turagent, turoperator, tez tarqatish, eksklyuziv tarqatish, selektiv 
ta rq atish , litsenzion b itim lar, agentlik bitim lari, sotish kanallari, 
franchayzing.
Nazorat savollari
1. Yangi turm ahsulotni bozorga kiritish strategiyasi.
2. N arx strategiyasini aniqlash va amalga oshirish.
3. Turizm da tovarlar harakati jarayoni.
4. 0 ‘zbekistonda turoperatorlarning faoliyati.
5. Yangi turpaketlar yaratish yo‘llari.

---

Ю -В О В . M A R K ETIN G K O M M U N IK A T SIY A L A R IN I
SH A K L L A N T IR ISH
10.1. Turizm da marketing kom m unikatsiyalarining aham iyati.
10.2. Kommunikatsion strategiyani ishlab chiqish.
10.3. Kommunikatsiya majmuasi tuzilishini ta ’minlash.
10.4. Kommunikatsion strategiyaning budjetini tahlil qilish.
10.5. Turizmni rivojlantirishda axborot texnologiyalarini qo‘llashning 
iqtisodiy tahlili.
10.1. Turizmda marketing kommunikatsiyalarining ahamiyati
M arketing nafaqat iste’m olchilar talabini to iiq va har tom onlam a 
o ‘rganish muammosi yechimini, balki talabini shakllantirish va savdo 
hajm ini oshirish maqsadida tarqatishni oshirish, bozordagi faoliyat- 
ning daromadliligini va tarqatishni oshirish masalasi yechim ini ham 
ko‘rsatib beradi. Marketing aloqalari majmuyi shunga xizmat qilishga 
qaratilgan.
Turistik (tashkilot) firma faoliyat olib boradigan m uhit murakkab 
komm unikatsiyalar tizim ida am al qiladi. Firm a o ‘z m ijozlari, banklar, 
sug‘urta kompaniyalari, turistik xizm atlarni ishlab chiqaruvchilar va 
har xil doiradagi firmalar bilan aloqalar olib boradi.
Ushbu aloqalar yo'nalishga va kesishuvchan xarakterga ega. Turis­
tik firm a (masalasi) tavsiya qilinayotgan m ahsulotlam i shakllantirish 
va yetkazib berish masalasini yechishi kerak.
Kommunikatsiyalar axborot almashish jarayoni sifatida qaralishi 
mumkin.
Shaxslar bilan shaxsiy va noshaxsiy aloqalar mavjuddir. Shaxslar 
o ‘rtasidagi aloqalar ikki yoki undan ortiq shaxslar o ‘rtasida amalga 
oshirilib, ular bevosita bir-biri bilan biror-bir aloqa vositasida foydalanish 
orqali muloqotda bo‘ladilar (misol tariqasida telefon, internet va hokazo).
Noshaxsiy aloqalar shaxslar o ‘rtasida shaxsiy b o ‘Imagan aloqalar 
jarayonidir. Kommunikatsiyalarning roli shundan iboratki, tashkilotning 
tashqi m uhit bilan o ‘zaro harakati va ichki m uhitning m e’yorida faoli­
yat olib borishni ta ’minlash borasida, kelishilgan holda faoliyat olib 
borishi kerak. Turistik (korxona) tashkilot kom m unikatsion aloqalari- 
ning aham iyati quyida ko‘rsatib o ‘tilgan:
• axborotni tashish va uning manbayi;
• bozorga ta ’sir qilish vositasi sifatida;

---

• m arketing faoliyatining sam aradorligini oshirish instrum enti 
sifatida.
Samarador kommunikatsiya berilgan m a’lumot o ‘zining birinchi 
m a’nosiga mos tarzda tushunilganligi bilan ifodalanadi. U o ‘z ichiga 
to ‘rtta asosiy qismni olgan tizim sifatida harakatlanishi mumkin:
• axborotni yuboruvchi aloqachi sifatida;
• axborotni qabul qiluvchi sifatida;
• axborotning o ‘zi;
• aloqa qilishni istagan, kommunikatsion obyektni tashuvchi kom- 
munikatsion tizim sifatida.
Natijada ushbu tizimga xabarni olgan adresatda b o ig an o ‘zgarishlar, 
ya’ni erishilgan natija ham kiradi.
Unga quyidagilar kirishi mumkin: adresat bilimidagi o ‘zgarishlar; 
adresat harakatining o ‘zgarishi kuzatiladi. Qayta aloqa — kommunikator 
xabariga adresatning reaksiyasi;
Qayta aloqa hisob-kitob marketing tizimida muhim ahamiyatga 
ega bo‘lgan turistik firmaning m o‘ljal qila olishini ko‘rsatadi.
Shundan bilish mumkinki, marketing aloqalar majmuasi — tad- 
birlar tizim i b o ‘lib, u aloqalar manzili va turistik tashkilotning o'zaro 
munosabatlarini o ‘rnatish va qo‘llab-quwatlashga qaratilgandir.