B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

1.1.2.1. Suyuq parafinlarni oksidlab spirtlar ishlab chiqarish 
prinsipial texnologiyasi
Оksidlash  jarayoni  2–kolonnada  olib  boriladi,  oksidlovchi–
azot–kislorod aralashmasi bir soatda 1 kg parafin uchun 500–700 l.
Оksidat oksidlash tamom bo‘lgandan so‘ng borat kislotaning ortiq-
cha qismidan tindirish yo‘li bilan tindirgich
 
va sentrafugada ajratib
olinadi. Reaksiyaga kirishmay qolgan uglevodorodlar 5 mm simob
ustuni  vakuumida,  230ºC  haroratda  jarayonga  qaytariladi.  So‘ngra
borat efirlari 75–90ºC haroratda suv bilan parchalanadi. Borat kislo-
taning suvli eritmasi bug‘lantiriladi va kislota yana jarayonga qayta-
riladi. So‘ngra spirtlar 45% li NaOH eritmasi bilan 110ºC haroratda
ishlov berilib, yog‘ kislotalar sovunga aylantirilib bog‘lab qolinadi,
spirtlar esa C
7
–C
9
, C
10
–C
13
, C
13
–C
16
, va C
16
–C
20
fraksiyalarga rektifi-
katsiya qilinadi.
RCH CH CH O
RCH CH OO CH
2
2
3
2
2
3
−
−
+
→
−
(
)

---

65
Bashkirov usuli bo‘yicha oksidlash natijasida 80% ikkilamchi va
20% birlamchi spirtdan tashkil topgan spirtlar olinadi.
Sanoatda  jarayon  quyidagi  sxema  bo‘yicha  amalga  oshiriladi
(7-chizma):
7-chizma. Suyuq parafinlarni oksidlab spirtlar ishlab chiqarishni printsi-