B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

V 
 
Valeologiya 
(lot.  “valeo”–  salomat  bo’lish)  –  shaxsning  ma’naviy-axloqiy, 
jismoniy  va  ruhiy  salomatligiga  nisbatan  integral  yondashuvini  ifodalovchi, 
shuningdek,  o’quvchi  (talaba)larni  valeologiyaning  nazariy  va  amaliy  asoslari  bilan 
tanishtiradigan o’quv fani; nazariya. 
 
Varvarizm
  (yun.  “barbaroi”,  lot.  “barbari”  –  yovvoyilik)  –  millatchilik, 
shovinistik,  etnik  va  diniy  adovat  tufayli  ma’lum  millat  ega  bo’lgan  madaniyatni 
yakson  etish,  yo’q  qilishga  qaratilgan  harakat.  Mazkur  tushuncha  dastlab  ayrim 
qabilalarning  o’zlari  tomonidan  bosib  olingan  hudud  aholisining  tilini  tushunmay, 
ularni  shunchaki  “yovvoyilar”  deb  atash  uchun  qo’llanilgan.  Keyinchalik  esa 
tushuncha  yuqorida  ko’rsatilganidek,  “muayyan  millat  ega  bo’lgan  madaniyatni 
yakson  etish,  yo’q  qilishga  qaratilgan  harakat”larni  ifodalash  uchun  qo’llanila 
boshlagan.  Varvarlik  holatlari  bugungi  kunda  g’arbiy  Yevropa,  jumladan,  Rossiya 
FRda  tez-tez  ko’zga  tashlanmoqda.  Bir  guruh  bezori  yoshlar  ana  shu  ta’limot 
g’oyalarini o’zlariga shior deb bilib, o’zga dinga e’tiqod qiluvchi xalqlarining milliy-
ma’naviy  qadriyatlarini  yo’q  qilishga urinmoqda. Ular tomonidan  amalga oshirilgan 
eng jirkanch harakat qabristonlardagi qabr lavhalarini buzishdir. “Injil”, “Qur’on” va 
“Tavrot”  kabi  muqaddas  kitoblar,  shuningdek,  budda  dini  g’oyalariga  ko’ra  ham 
o’liklarni tahqirlash, qabristonlarni oyoq osti qilish og’ir gunoh sanaladi. Biroq, diniy 
ta’limotlarning mohiyatini mutlaqo anglamagan yoshlarning bunday xatti-harakatlari 
turli  millat  va  elatlar  o’rtasida  diniy  hamda  etnik  nizolarni  keltirib  chiqaradi.  SHu 
sababli  ta’lim  muassasalarida  yoshlarda  ma’naviy-axloqiy  madaniyat  elementlarini, 
eng avvalo, eng oddiy insoniylik xislatlarini tarbiyalashga alohida ahamiyat  qaratish 
zarur.