B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

Urug‗chi hujayraning hosil bo‘lishi 
Megasporagenez 
va
 megametogenez. 
Yosh urug‗kurtakning qavatida arxeosporalar hujayra yetishadi. U 
meyoz usulda
bo‘linib bitta 
yirik, bitta mayda sporani hosil qiladi. Bu sporalar 
meyoz usulda
bo‘linish natijasida bitta 
yirik,uchta mayda spora rivojlanadi. Uchta maydasi keyinchalik yemiriladi. Qolgan bitta yirik 
spora gaploid to‗plamli xromosomaga ega bo‗ladi. Bu spora uch marotaba 
mitoz usulda
bo‘linib 
8 yadroli murtak xaltachasini hosil qiladi. 
2- qadam. Ovogenez faza
Urug`kurtakning arxeosporasi (2n) meyoz bo`linadi. Natijada 3 ta mayda 1 ta yirik hujayra hosil 
bo`ladi. Mayda hujayra nobudbo`lib mayda hujayra 3 martta mitoz bo`linadi (2^3=8ta hujayra 
hosil qiladi) va murtak haltasini hosil qiladi. Demak murtakhaltasi oktoploid (8 n) ekan. Haltaning 
yuqori qismida 3 ta markazida 2 ta pastki qismida 3 ta hujayra joylashadi. Pastdagi 3
hujayra 
nobud boladi.

---

92 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
Murtak xaltachasining mikropile 
(spermiyalar kiradigan joy)
qismida to‗rtta yadro 
joylashib,bittasi tuxum hujayrani hosil qiladi, to‗rtinchi yadro bo‘lsa murtak xaltachasini 
markazidan o‗rin oladi. Murtak xaltachasini mikropilega qarama-qarshi qismida ham to‗rtta yadro 
joylashib, ulardan bittasi markazga intilib mavjud markazdagi yadro bilan qo‗shilib diploid 
to‗plamli 
markaziy yadroni
tashkil qiladi. Murtak xaltachasining pastki tomonida qolgan uchta 
yadro qo‗shiladi. Shunday qilib murtak xaltachadagi 8 hujayradan 6 tasi gaploid xromosomali, 
murtak xaltachasini markazidagi ikkitasi o‗zaro qo‗shilib diploid xromosomali hujayraga 
aylanadiChang hujayrasidagi spermiyaning biri murtak xaltasidagi tuxum hujayra bilan, ikkinchisi 
esa markaziy yadro bilan qo‗shiladi Urug‘langan tuxum hujayrada xromosomalaming diploid 
to‗plami tiklanadi va u urug‗ning murtak qismini hosil qiladi 
. 
Murtak xaltasidagi markaziy hujayralar bilan spermiy qo‘shilishidan xromosomalrning triploid 
hosil bo‘ladi, undan urug‘ning enospermi rivojlanadi 
Chang naychasidagi bir spermiy tuxum hujayra, ikkinchisi markaziy hujayra bilan qo‘shilishi 
qo‘sh urug‘lanish deyiladi. U 1898-yil S.G.Navashin tomonidan kshf etildi. 

---

93 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
Mikrospora 
✓
Mikrospora → n(gaploid) 
✓
Tuxum hujayra → n(gaploid) 
✓
Spermiy → n(gaploid) 
✓
Arxeospora → 2n(diploid) 
✓
Markaziy hujayra 2n(diploid) 
✓
Urugʻlangan markaziy hujayra yoki 
Endosperm → 3n(triploid) 
✓
Birlamchi jinsiy hujayra → 2n 
✓
Chang bilan urugʻ soni teng. 
✓
1ta urug' hosil bo'lishi uchun chang donasidan 1 mikrospora qatnashadi. 
✓
1ta mikrospora 2 ta spermiy hosil qiladi. 
✓
2 ta spermiy 1 ta urug' hosil bo'lishida ishtirok etadi. 
✓
Urugʻ hosil boʻlishida 1ta arxeospora qatnashadi