B. A. Abdukarimov Ichki savdo iqtisodiyoti

Ommaviy ovqatlanish korxonalarini tasnifi 
T
№ 
Alomatlarni belgilari
Turlari 

---

130 
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
Ta’minlanuvchi 
kontengentiga 
qarab. 
Savdo-ishlab chiqarish faoliyati 
tavsifiga qarab. 
Ishlab 
chiqarish 
assortimenti 
bo‘yicha. 
Xizmat tavsifi va ish xajmiga 
qarab
Ishlash davriga qarab 
Joylashishi va harakatiga qarab 
1.1Tashkillashgan 
kontengentlarni 
ta’minlovchi 
(ishlab 
chiqarish 
korxonalari, 
muassasalar, 
o‘quv 
yurtlari). 
1.2 Umum kiradigan korxonalar 
2.1 harid qiluvchi; 
2.1.1 
kontengentlarga 
xizmat 
ko‘rsatmaydi; 
2.1.2 
kontengentlarga 
xizmat 
ko‘rsatuvchi; 
2.2 Tayyorlovchi (bular mahsulotlarini 
o‘zlari 
tayyorlaydi 
va 
harid 
qiluvchilardan 
olingan 
ham 
mahsulotlarni qayta tayyorlaydi va 
aholiga xizmat qiladi). 
3.1 Kompleks korxonalar (bu har xil 
tipdagi shaіobchalar birlashmasi). 
3.2 Universal korxonalar. 
3.3 Ixtisoslashgan. 
4.1 Lyuks kategoriyali. 
4.2 Oliy kategoriyali. 
4.3 I kategoriyali. 
4.4 II kategoriyali. 
4.5 III kategoriyali. 
5.1 Doimiy 
5.2 Mavsumiy 
6.1 statsionar. 
6.2 harakatdagi (avtooshxona, vagon-
restaron, kupe-bufet, avto-bufet va 
boshqalar). 

---

131 
6. 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 13 fevraldagi 
75-sonli qarori bilan tasdiqlangan «O‘zbekiston Respublikasida umumiy 
ovqatlanishi mahsulotlarini (xizmatlarini) ishlab chiqarish va sotish qoidalari» da 
umumiy ovqatlanish korxonalari quyidagi turlarga bo‘linadi; 
Restoran; vagon restoran; bar; kafe; yozgi kafe; kafeteriy; oshxona; 
choyxona; bufet va kichik oshxona. 
Ushbu 
tiplar 
iqtisodiyotda 
o‘tkazilayotgan islohatlar, jamiyatni 
taraqqiyotiga mos xolda takomillashishi va ularni yangilari vujudga kelishi 
mumkin.
14.4 Ommaviy ovqatlanish korxonalarini ko‘rsatkichlari. 
Ommaviy 
ovqatlanish 
korxonalarining 
ko‘rsatkichlari 
ularning 
xususiyatlari (bajaradigan funksiyalari)dan kelib chiqqan xolda tasniflanadi. 
Ularning asosiy xajmiy kursatkichlari bo‘lib tovar aylanmasi va ishlab 
chiqarilgan mahsulotlar miqdori hisoblanadi. 
Ommaviy ovqatlanish korxonalari tovar aylanmasi quyidagilardan tarkib 
topadi; 
1.
Chakana tovar aylanmasi jami, jumladan; 
Sotib olingan tovarlarni sotish; 

---

132 
O‘zi ishlab chiqargan mahsulotlarni sotish (ulgurji tovar aylanmasidan 
tashqari); 
Ulardan; 
Ovqat (tushlik) mahsulotini sotish; 
Chakana tarmoq orqali o‘z mahsulotini sotish; 
3.Boshqa ommaviy ovqatlanish korxonalariga o‘z mahsulotlarini chiqarish 
(Ulgurji tovar aylanishi) 
5. Yalpi tovar aylanishi (1+3)
Ishlab chiqarilgan mahsulotlarini alohida hisoboti olib boriladi. Bular 
tushlik 
mahsulotlari, 
kulinar 
mahsulotlarga, 
konditer 
mahsulotlar 
va
yarimfabrikatlarga bo‘linadi. 
Ommaviy ovqatlanish korxonalarida uning faoliyatidan kelib chiqqan 
holda yuqoridagilardan tashqari quyidagi ko‘rsatkichlar tizimidan foydalaniladi. 
Oshxonadagi texnologik jixozlarni ishlab chiqarish quvvati, ovqatlanish 
xonalarini asosiy fondlardan foydalanish ko‘rsatkichlari ommaviy ovqatlanish 
korxonalarini soni va ulardagi o‘tirish joylari ularni moddiy – texnik bazasini 
ishlatish ko‘rsatkichlari hisoblanadi. 
Aylanma va moliyaviy mablag‘lardan foydalanish ko‘rsatkichlari. 
Ishlab chiqarish va muomala harajatlariga taaluqli ko‘rsatkichlar. 
Mehnat resurslari va ish haqiga bog‘liq ko‘rsatkichlar. 
Daromad, foyda va rentabellik ko‘rsatkichlari. 
Ommaviy ovqatlanish korxonalarini asosiy hajmiy va sifat ko‘rsatkichlari 
14.4.1 chizmada keltirilgan. 

---

133 
14.4.1 chizma