Aylana va uning asosiy elementlari


Agar ko‘pburchakning barcha uchlari aylanada yotsa, bu ko‘pburchak aylanaga ichki chizilgan



Download 177,7 Kb.
bet3/7
Sana06.01.2022
Hajmi177,7 Kb.
#321958
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
aylana ms2

2.Agar ko‘pburchakning barcha uchlari aylanada yotsa, bu ko‘pburchak aylanaga ichki chizilgan, aylana esa ko‘pburchakka tashqi chizilgan deyiladi. Agar ko‘pburchakning barcha tomonlari aylanaga urinsa, u holda ko‘pburchak aylanaga tashqi chizilgan, aylana esa ko‘pburchakka ichki chizilgan deyiladi

Aylanaga ichki yoki tashqi chizilgan to‘rtburchaklarning ba‘zi xossalari bilan tanishamiz.

T e o r e m a . Aylanaga tashqi chizilgan to 'rtburchakning qarama-qarshi tomonlari yig 'indisi o 'zaro tengdir.

Agar ko‘pburchak burchaklari soni uchtadan ortiq bo‘lsa, bu ko‘pburchakka har doim ham ichki aylana chizib bo‘lavermaydi. Masalan, kvadratdan farqli to‘g‘ri to‘rtburchakka ichki aylana chizib bo‘lmaydi.

Aylanaga tashqi chizilgan ko‘pburchak tomonlari aylanaga uringani uchun aylana markazi shu ko‘pburchak burchaklari bissektrisasida yotadi. Demak, aylanaga tashqi chizilgan ko‘pburchak burchaklarining bissektrisalari bir nuqtada kesishadi

Aytaylik, radiusi R ga teng bo‘lgan aylanada n° li AOB markaziy burchak berilgan bo‘lsin (1-rasm). Bunda aylananing AOB markaziy burchakka tiralgan AB yoyining gradus o‘lchovini n° yoki n° li yoy deb yuritilishini eslatib o‘tamiz. Radiusi R ga teng butun aylana, ya’ni o‘lchovi 360° bo‘lgan yoy uzunligi 2 πR ga teng bo‘lgani uchun,

1=2πR/360 : πR/180 li yoy uzunligi ga teng bo‘ladi.
U holda, n° li yoy uzunligi l= πR/180*n° formula bilan aniqlanadi

Uchburchakka ichki va tashqi chizilgan aylana


T a ' r i f. Agar ko ‘pburehakning hamma tomonlari aylanaga urinuvchi bo ‘Isa, uni ayianaga tashqi chizilgan deb ataladi, aylanani esa shu ko 'pburchakka ichki chizilgan deb ataiadi.

T e o r e m a. Har qanday uchburchakka yagona ichki aylana chizish mumkin.


Ixtiyoriy ABC uchburchak berilgan bo‘Isin, uning tomonlariga urinuvchi yagona ichki aylana chizish mumkin ekanligini ko‘rsatamiz.

Uchburchak A va B burchaklarining AD va BE bissek- trisalarini o‘tkazaylik. Bu bissektrisalar biror O nuqtada kesish- sin (9- rasm).



O nuqtadan uchburchak tomonlariga OK, OM va OL perpendikulyarlar o'tkazamiz. Ma'lumki, burchak bissektrisa- sining ixtiyoriy nuqtasidan burchak tomonlarigacha bo‘lgan masofalar o'zaro teng Shuning uchun OK=OM va OK=OL Bundan OM=OL.

Markazi O nuqtada va radiusi r=OK bo‘!gan aylana chizamiz. Bu aylana albatta M, L nuqtalardan ham o‘tadi. Aylananing OK. OM va OL radiuslari mos ravishda AB, AC va BC tomonlarga perpendikulyar bo'lgani uchun aylana uchburchakning uchala tomoniga ham urinadi. Demak, u ichki chizilgan aylana boiadi.




Download 177,7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish