Aya, kirsam mumkinmi muloyimgina so`radi

Uchinchi bob

. Hali.hali esimda, bir kuni tog`.tuzlarda bosmachilarga

qarshi kurashib yurgan yigitlar ota.onalarini, o`g`il.qizlarini

koi`ib ketish uchun kelishgan ekan, kelayotgan chorshanba

kuni mana shu yerda yigilamiz, jamlanib, yana har qaysimiz

o4z qo`rboshimiz huzuriga ketamiz, deb kelishib olgan ekanlar.

O`g`illarim, bu kelushuv ichida bir sotqin ham bor ekan, sotqin

borligini hech kim bilmagan ekan. Yigitlar yig`ilaboshlashdi,

yangi.yangi yigitlar ham qo`rboshilar safiga qo`shilamiz, deb

kela boshladilar. Katta.katta qozonlarda palov damlashyapti,

ellik boshilar tandir.tandir non yopib jo`natishyapti,

mingboshilar yangi kelayotgan yigitlarga atab beqasam to`n,

bellariga qiyiq, yelkalariga miltiq jo`natishyapti. Hali

aytganimdek, o`g`illarim, oralarida yomon niyatli bir sotqin

boigan ekan. Katta qozonda palov damlanayotgan paytda,

men ham oshpazman deb oshpazlarga qarashib yurgan ekan,

qozonga mushtimdek keladigan nashani tashlab yuborgan

ekan. Egamjon, Karimjon, falokat oyoq ostida boiadi

deganlari rost ekan.da, boimasa o4nlab yigitlar shu atrofda

o`ralashib yurishibdi.yu, nasha tashlanganini ko`rmay

qoladilarmi. Ha, falokat oyoq ostida boiadi. U zormanda

nashaning barmoqdekkinasi bir mehmonxona yigitni mast

qilarkan. Xoin esa mushtimdegini tashlabdi. O`g`illarim, endi

hikoyamni judat qiyin joyiga keldi aytaymi, aytmaymi.

. Aytasiz, aytamasangiz, baribir, qo`ymaymiz.

. Ha mayli, yigitlar oshni yeyishib, xizmatkorlar damlab

bergan achchiq.achchiq choylarni ichishib, yarim kechasi yo`lga

chiqamiz, otlarimizni to`yg`izib olaylik, o`zimiz ham jindekjindek

mizg4ib olaylik, deyishib boshlariga otlarining egarini

qo`yishib, ostilariga o4sha uchqur otlarining yopinchig`ini

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

solishib uyquga ketishibdi. Bu uyqu uyqu emas, ajal uyqusi,

o`iim uyqusi ekan. Haligi qotil qizil shapkalilar kamandiriga,

tayyor bo`ldi, kelinglar deb xabar beribdi. O`sha paytda,

o`g`illarim, mana shu yerda qirqtacha yigit mast bo`lib yotgan

edi, biz ayajonim ikkovimiz yerto`la tuynugidan qarab.qarab

qo`yayotgan edik. Birdan otishma boshlanib ketdi, gumbirgumbir

ovoz avjiga chiqib ketdi, taq.tuq miltiq otilyapti,

gumbirlab, qo`l bilan otadigan bo`mbalar portlayapti. Bechora

mastu garang bo`lib qolgan qo`rboshi yigitlar o`rnimdan

turaman deydi.yu boshini ko`tarolmay o`qqa uchib yiqiladi,

boshini ko`tarsa.da miltig`ini o`qlay olmaydi, bir amallab

otining yoniga yetib borgani otiga mina olmaydi. Bechora

ayajonim yig`laydi, burchakdagi panaga berkinib olgan Eshon

dadam yig`laydi, bo`yi yetib qolgan akam, yo`q, men chidab

tura olmayman qo`limga miltiq bering deb dadajonimga

yopishadi. Tong otar paytida hammayoq jim.jit bo`lib qoldi.

Demak, biron yigit qochib ulgurgan bo`lsa ulgurdi,

ulgurmagani mana shu yerda shahid bo`ldi, o`g`illarim, shahid

bo`ldi deyapman. Axir ular yurtimni ozod qilaman, dini

iymonimizni himoya qilaman, deb chiqqan edilar. Bir mahal

qarasak, hali biz yerto`ladan chiqqanimiz yo`q edi, qishloq

tomondan ikki kishini sudrab kelib ostida murdalar dumalab

yotgan daraxtlarga bog`lay boshladilar. Eshon dadam darrov

ularni tanidilar. «Erka Ellikboshi, Nurmat Amin» deb

xo`rsinib, yig`lab o`tirgan ayajonimning boshini bir silab

qo`ydilar. Asta.sekin bog`imizni beliga kamar bog`lagan,

boshiga cho`chchayma shapka kiyganlar bosib keta boshladi.

Qarang, burchak.burchakda pusib yotishgan лkan, beshtasi

u burchakdan, beshtasi bu burchakdan chiqib kela boshlashdi,

voy xudoyim, to`ng`izdek bolalab ketishgan ekan.

Mingboshilar keltirgan qo`yu qo`zilarni so`yib qozonga tiqa

boshladilar, nonu patirlarni o`rtaga qo`yib ishtaha bilan

nonushta qila ketdilar.

. Ayt eldan yig`ilgan tillalar qayerda, . deb so`rayapti

bittasi.

. Unaqa tillani men bilmayman, . deyapti Erka ellikboshi

bobo.

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

. Zambarak olamiz deb ayollar qoiidagi uzukni, kelinlar

qulog`idagi sirg`ani, baqqollar qoiidagi so`nggi tangani

yiqqansanlar, . deb so`rayapti yana bitta kamandir.

. Ikki arava beda, o`n beshta beqasam to`n, uchta yangi

egar jo`natdim, boshqasini bilmavman, . deyapti Nurmat amin

bobo.

. Ayt, tezroq ayt, boimasa otilasan.

. Men hech narsa bilmayman.

. Otib tashlayman deyapman.

. Otsang ota qol.

So`roq qilayotgan kamandirning qoiida kalta miltiq bor

ekan, keyin bilsam, o`g`illarim, o`sha kalta miltiqni nagon

deyishar ekan, kamandir ikkala keksa kishini ham paqillatib

otib tashladi.

Ikkovlari ham daraxtga boylanganlaricha boshlari osilib

qoldi. Ayajonim bilan akam sho`rlik qo`rquvdan dag`.dag`

qaltirishyapti. Xuddi shu paytda narigi yertoiada berkinib

yotgan Eshon dadamni ham sudrab chiqishdi. Boshqa bir

daraxtga bogiab yana zambarak olamiz deb eldan yigilgan

tillalar qani, ayt boimasa seni ham o`zingyaxshi ko`radigan

narigi dunyoga jo`natamiz deyishdi. Eshon dadam boshlarini

silkitgancha jim turaverdilar. Xayriyat, Eshon dadamni

otmadilar. Xuddi shu paytda qo`rqib, yumib olgan ko`zimni

ochsam, yo Olloh bogimizni endi beqasam to`n kiygan beliga

shohi belbog` bogiagan yelkasiga besh otar miltiqlar osganlar

atrofdan o`rab kelishyapti. Yaqin.yaqindan pilimot ovozlari

eshitilyapti. Onda.sonda shahar tomondan, qo`rboshilar

kelayotgan tomondan qoi bilan otadigan bo`mbalar ham

portlayapti.

. Ayajon siz bo`mba deyapsiz, ehtimol granatadir.

. Ha o`gillarim, o`sha zamonlarda o`sha matohni bo`mba

deyishardi. Otishmalar yana ayjiga chiqib ketdi. Men o`shanda

birinchi marta pastlab uchadigan ayraplanni ko`rganman,

sizlar uni hozir samalot deysizlar. Guv etib paydo bo`ladi.da,

pastlab kelib qo`rboshi yigitlar ustidan bo`mbalar tashlab

qochadi. Hammayoq ostin.ustun boiib ketadi. Daraxtlar

qarsillab sinadi. Uylarimiz yona boshlaydi, uzib ketgan otlar

www.kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

Kitob.uz . Respublika bolalar kutubxonasi

kishnashib uyoq.bьyoqqa yugurishadi. Shahid bo`lgan

yigitlarning murdasini chalajon bo`lgan yigitlarimizning

ko`ksiga nayza tiqib o`ldirganlarini ko`rganman, o`g`illarim.

Ayajon holsizgina bo`lib o`rinlaridan turib ketadilar.

. O`tiring, o`tiring ayajon, . yiqilib tushmasinlar deya

shoshilib ushlaydi Egamberdi.

. O`tirmayman, o`tira olmayman, o`g`illarim vaqti.vaqti

bilan shunaqa bo`laman, goho o`zimdan ketib ham qolaman.

Endi gapimni qisqaroq qila qolay... Tanishi borlar murdalarni

olib ketdi. Egasi topilmaganlarni Tagob, Nursuq, Xonkeldi,

Qashqar qishloqlaridan kelgan musulmonlar har biriga

alohida.alohida go`r kavlab, yuvib.tarab janoza ham o`qib

ko`mdilar. Bahorga chiqib jannat makon Eshon dadam har

bir qabr ustiga bir tupdan daraxt ekdilar.

Shundan sokng aya uzoq o`yga cho`mdi va oktganlarning

haqiga tilovat qilish uchun ovozini balandlatdi.