Axmedova Malohat Ergashevna pedagogika nazariyasi va tarixi

Talabalarning ma’naviy sifatlarni o ‘zlashtirish  tasniti
T /r
Savol
biladi
bilm aydi
1.
M a’naviyat nima?
51
49
2.
M a’naviy  me’yorlar  tushunchasiga  nimalar 
kiradi?
63
37
3.
«Ezgulik», 
«yaxshilik», 
«yomonlik» 
tushunchalarining  mazmun-mohiyati  nimada 
ko‘rinadi?
79
21
4.
«Adolat»,  «burch»  tushunchalarini  qanday 
tushunasiz?
89
11
« P ed ag o g ik a  tarixi»  k u rsi  b o ‘y ic h a   o ‘tk az ilg a n   m a sh g ‘u]ot!arda 
shu  n arsa  m a ’lum   b o ‘ldiki,  m u ta fa k k irlar  ta ’riflagan  m a ’naviy  sifatlar 
talab alard a  q iziq ish   u y g ‘otdi.  S h u n in g   uchun  h am   p ed ag o g ik a  tarixini 
o ‘qitishda, 
talab alarn in g   m a ’nav iy  
sifatlarini 
tarb iy alash d a  katta 
im koniyatlarga  eg a  b o 'lg a n   m a ’lu m o tlar  v a   o ‘quv  m ateriallari  bilan 
boy itish g a ehtiyoj  sezilm oqda.
H ozirgi  d av rd a  m am lak atim izd a  am alga  o sh irilay o tg an   islohotlar 
ja m iy a t 
a ’zolari, 
ayniqsa, 
b o 'la ja k  
m u tax assislarn ig  
m a ’naviy 
sifatlarini  tarb iy alash n in g   y a n g id an -y an g i  p ed ag o g ik   im k o n iy atlarin i 
izlash  zarurligini  k o ‘rsatm oqda.  B u  esa  o ‘z  n avbatida,  islo h o tlarn in g  
ishtirokchisi,  m u rak k ab   sh aro itd a  h am   o ’zig a  qulay  y o ‘l  to p a   oladigan 
m a’naviyatli  m u ta x assislam i y e tish tirish  zaruriyati  b ilan   b o g ‘ liqdir.
Anglab oling! 
Bugungi  talabaiar,  y a ’ni  bo‘lg‘usi  o ‘qituvchilarning 
m a’naviy sifatlarini tarbiyalamasdan turib, umumiy o‘rta 
ta’lim  maktablarida  m a’naviy  yetuk,  barkamol  insonni 
shakllantirish mumkin emas.
Shu 
jih a td a n  
q araganda, 
in sonning 
m a ’naviy 
sifatlarini 
tarbiyalashda  x alq n in g   m illiy,  m a ’naviy,  m adaniy,  tarix iy   m erosi  katta 
aham iyat  kasb  etishi,  m u staq illik   y illarid ag i  dastlabki  tajrib alard an   ayon
33

---

b o ‘lm oqda.  D arh aq iq at,  ijtim o iy -p ed ag o g ik   m ero s  v a   m u tafak k irlarn in g  
y o sh lard a  m a ’n av iy   sifatlarni  tarb iy ala sh g a   xizm at  q ilad ig an   fikrlari  v a 
qarashlaridan ped ag o g ik a d a u n u m li fo y d a lan ish  m aqsadida, talab alarn in g  
m av ju d   m a ’nav iy   tushunchalari  darajasidan  kelib  chiqqan  holda, 
p ed ag o g ik a   tarixini  b ir  qator  yangi  o ‘quv  m ateriallari  v a  m a ’lum otlar 
bilan b o y itish  z aru riy ati  m avjud.
B ug u n g i  k u n g a   qadar  oliy  t a ’lim   m u assa sa larid a  pedagogika 
tarixi  kursi  o ‘q u v   d astu rig a k irir^'gan  b ir q a to r m a ’lu m o tlar  va  m an b alar 
talab aiar m a ’naviy sifatlarini tarb iy a lash d a boy p ed ag o g ik  im k oniyatlarga 
ega,  degan  ilm iy  fa raz  asosida  m a z k u r  kurs  m azm uni  boyitildi.  B u 
m a n b a lard a  ilgari  surilgan  fikrlar,  q arash lar  b ugungi  k u n d a  talab alard a
-   insonparvarlik,  adolatparvarlik,  iym on,  e ’tiqod,  b urch  va  m a s’uliyat, 
ezgulik, ham dardlik, xayrixohlik, vatan p arv arlik , shafqatlilik, sam im iylik, 
saxiylik,  sofdillik,  sabr-qanoatlilik,  g o ‘zallik n i  his  etish,  rahm -shafqat, 
nafsni  tiyish,  sadoqat,  kam tarlik.  andfshalilik,  xuslim uom alalik,  sharm - 
hayo,  g ‘a m x o ‘rlik,  m ehribonlik,  d o 's tlik   va  o 'rto q lik ,  m ehnatsevarlik, 
m ardlik,  ziyraklik,  zukkolik,  sh ijcat,  intizom ,  qadr-qim m at,  m unislik, 
m uhabbat, m u lo y im lik d an , bilim ,  ilm ga ehtiyoj, ilm iy tafakkur,  salohiyat, 
aql-zakovat,  k asb g a  m ehr,  hunar,  isle ’dod,  o na  tilig a  m u h a b b at  kabi 
m a ’naviy  sifatlarni  rivojlantirishga  xizm at  qila  oladi.
C hunki  «P ed ag o g ik a tarix i»   kursi  b o 'y ic h a   o ‘quv  dasturlari,  D T S, 
0 ‘quv  q o ‘llanm alari,  darsliklar  tahlil  qilinganda,  shu  narsa  m a ’lum  
b o ‘ldild,  p e d ag o g ik a tarixini  o 'q itis h d a   talab alarn in g  m a ’nav iy   sifatlarini 
tarb iy alash   im k o n iy atlarig a  ega  boMgan  bir  q ato r  m a 'lu m o tla r  va 
m an b alar dastur,  d arslik  v a   o ‘quv  q o 'lla n m a la ri tark ib ig a k iritilm agan.