Axmеdova m. A. umumiy muxarrirligi ostida

 
5-§. Oziq-ovqat muammosi 
 
Oziq-ovqat muammosi  hozirgi  paytda  o‘ta  dolzarb  bo‘lib  turibdi:  och qolayotganlar  soni 
1970  yilda  460  million  bo‘lgan  bo‘lsa,  1990  yilda  550  millionga  yetdi.  2000  yilga  bu 
ko‘rsatkich 650 million kishiga yetishgan (sayyora aholisining 10%). 
Hisoblarga qaraganda me'yordagi ovqatlanish uchun bir kishiga eng kamida 0,6 ga ishlov 
beriladigan yer to‘g‘ri kelishi lozim. Bu ko‘rsatkich esa hozirning o‘zidayoq me'yordan ikki 
baravar (2000 yilda u 2,5 baravar kam bo‘ldi, ya'ni 0,23 - 0,15ga, ya'ni to‘rt baravar kamaydi, 
shunda  ham  agar  ishlov  beriladigan  yerlar  soni  ilgarigi  miqdorda  qolsa).  Faqat  Osiyo  va 
Afrika mamlakatlarining o‘zidagina ochlikdan bir kunda 1200 tagacha kishi halok bo‘lmoqda. 
Ochlik, garchi oziq-ovqat muammosining yaqqolroq namoyon etuvchi hodisa bo‘lsa ham, 
lekin  u  bu  muammoning  birdan-bir  ko‘rinishi  emas.  Muammoning  boshqa  tomoni  - 
rivojlangan mamalakatlardagi ortiqcha ovqat iste'mol qilishdir. 
Juda  ko‘plab  rivojlanayotgan  mamlakatlarning  aholisi  mutlaq  (oziq-ovqatning  umuman 
yetishmasligi)  yoki  nisbatan  (ovqatlanishning  ma'lum  bir  komponentlarining  -  oqsillari, 
vitaminlar,  minerallar,  yog‘lar,  uglevodlar  va  hakozo)  ochlikni  boshlaridan  kechirmoqdalar. 
Nisbiy  ochlikning  eng  keng  tarqalgan  shakllaridan  biri  -  oqsil  yetishmasligi.  Ko‘p  xalq  va 
elatlarning  past  bo‘yli  ekanligi  faqat  ularning  genetik  xususiyatlarigagina  bog‘liq  bo‘lmay, 
balki oziq-ovqat oqsilining yetishmasligi oqibatidir. Ayni paytda Harbiy yevropa va Shimoliy 
Amerika  xalqlarining  ovqatlanishida  oqsillar  ratsionning  70%ni  tashkil  etadi,  biroq  u  yerda 
ishlov berilmagan sabzavotlar va mevalarning yetishmasligi yaqqol kuzatiladi. 
Shunday  qilib  oziq-ovqat  muammosini  hal  qilishda  insoniyatning  turli  qismlari  oldida 
turlicha vazifalar turadi: 
rivojlanayotgan mamlakatlar aholisi uchun - bu yetarli ovqatlanish imkoniyatlarini qidirib 
topish  (dehqonchilikdan  va  chorvachilikdan  olinadigan  mahsulotlarni  ko‘paytirish,  yovvoyi 
tabiat va okean resurslaridan foydalanish, oziq-ovqat importi va hokazo); 
rivojlangan mamlakatlar aholisi uchun - ovqatlanish tarkibini o‘zgartirish (oqsillar, yog‘lar 
va qandni kamaytirish va tabiiy mahsulotlarni ko‘paytirish).