Axmеdova m. A. umumiy muxarrirligi ostida


-§. Falsafiy fikr tarixida inson muammosi



Download 2,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet182/290
Sana30.12.2021
Hajmi2,69 Mb.
#94908
1   ...   178   179   180   181   182   183   184   185   ...   290
Bog'liq
falsafa

 
1-§. Falsafiy fikr tarixida inson muammosi 
 
Antik falsafada inson 
Antik  falsafa  insonga  mikrokosm,  kosmosning  bir  qismi,  ya'ni  makrokosm  –  umuman 
dunyo  bilan  doimiy  aloqada  bo‘lib  turuvchi  qism  sifatida  qaragan.  Aynan  ana  shu  antik 
davrda «O‘z-o‘zingni o‘rgan» degan so‘zlar aytilgan edi (Suqrot).  
Suqrotning  shogirdi  Aflotun  (eramizgacha  bo‘lgan  428-347  yillar)  insonning  ruhi 
o‘lmaydi, u har gal yangi tanaga ko‘chib o‘tadi, deb taxmin qilgan edi. Insonning o‘zini o‘rab 
turgan atrof dunyoni o‘rganishga urinishi – bu ruhning tanga kirgunga qadar mushohada etgan 
abadiy  g‘oyalar  olami  haqidagi  xotirotlaridir.  Aflotun  uchun  inson  ideali  -  donishmand, 
faylasuf  bo‘lib,  uning  ruhi  ko‘p  «sayr  qilgan»  va  shu  sababli  uning  bilimlari  eng  to‘g‘ri  va 
qimmatlidir.  Bunday  komil  faylasufni  Arastu  «o‘zini  tafakkur  etuvchi  tafakkur»  deb  atagan 
edi. 
Inson  haqidagi  ta'limotni  rivojlantirishga  antik  materialistlar  Demokrit,  Epikur,  Lukretsiy 
Kar  va  boshqalar  salmoqli  hissa  qo‘shdilar.  Ularning  qarashlariga  ko‘ra,  inson  hayotining 
maqsadi  -  ongli  lazzatlanish,  azob-uqubutlarga  chap  berish,  ruhning  sokin  va  tinch  holatiga 
erishishdir.  Shu  sababli  ular  falsafaning  asosiy  vazifasi  insonga  baxtli  bo‘lish  yo‘lini 
ko‘rsatishdan iborat deb hisoblaganlar. Ularning fikricha, jon ayrim atomlardan tashkil topgan 
va  o‘limga  mahkum,  tana  halokatga  uchragandan  so‘ng  atomlar  yemiriladi.  Inson  o‘limdan 
qo‘rqmasligi  kerak,  zero  toki  u  hayot  ekan  -  o‘lim  yo‘q,  o‘lim  kelganda  esa  inson  yo‘q 
bo‘ladi.  
Umuman olganda antik falsafa «Inson nima?» degan savolga javob bermadi, balki ana shu 
savolni kun tartibiga qo‘ydi. 

Download 2,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   178   179   180   181   182   183   184   185   ...   290




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish