Axborot xavfsizligi protokollari tasnifi Reja

Kriptografik protokolning xossalari

KPning xossalari bir necha sinflarga bo‘linadi. Quyidagi sinfdagi xossalar eng dolzarb hisoblanadi.

1. 
   Aniqlik, ya’ni:
   

• 
  KP ishtirokchilari tomonidan amalga oshiriladigan hisoblashlarning to‘g‘riligi;
  
• 
  ishtirokchilar tomonidan hisoblangan natijalarning berilgan o‘zaro nisbatga mos kelishi;
  
• 
  va hokazo.
  

Aniqlik xossasi asosiy hisoblanadi, chunki ularning buzilishi natijasida, hattoki KP qolgan hamma xossalarga ega bo‘lsa ham, KPni ishlatib bo‘lmaydi.

2. 
   Xavfsizlik.
   

Ushbu xossalar sinfi bir necha qismiy sinflarga bo‘linadi. Ulardan eng dolzarblari quyidagilar:

• 
  Yaxlitlik, ya’ni qonuniy ishtirokchilar almashinadigan xabarni buzg‘unchi tomonidan o‘zgartirish harakatlari KPni bajarish jarayonida aniqlanishidan iborat;
  
• 
  Maxfiylik, ya’ni KP ishi jarayonida axborotning mualliflashtirilmagan tarzda chiqib ketishining oldi olinganligidan iborat: KP ishlab turgan ixtiyoriy paytda buzg‘unchi shifrlangan xabarni tarkibi bilan tanishish imkoni bo‘lmasligi kerak.
  

3. 
   Turg‘unlik (quyidagi hollarda):
   

• 
  ma’lum hatti-harakatlardan ishtirokchining hatti-harakatlarini rad etishda;
  
• 
  KP bajarilib turgan muhitda kutilmagan hatti-harakati holatida.
  

Shuningdek ushbu xossalar sinfiga KP ishlab turgan kompyuter tizimida nosozlikdan so‘ng normal ishlashini tezda ta’minlash qobiliyati kiradi.

4. 
   Samaradorlik - KP ishlashi jarayonida xotira va vaqt resurslaridan samarali foydalanish. KPdagi amalga oshirilgan algoritmlarning optimalligi.
   
5. 
   Adaptatsiya – ichki strukturasini o‘zgartirmasdan uni sozlagichi yordamida o‘zgartirish yo‘li bilan KP muhitining ozgina o‘zgarishiga moslashuvchanligi.
   
6. 
   Hujjatlashtirilganlik - uni ishlatish shartida muhim o‘zgarish bo‘lganda KPga tezda o‘zgartirish kiritishga imkon beruvchi KP tavsifining tiniq va aniq hujjatlashtirilganligi (Masalan, juda ko‘p mumkin bo‘lgan kirish ma’lumotlarini kengaytirish yoki toraytirish holatida).
   
7. 
   Mobillilik va moslashuvchanlik, ya’ni KPning turli konfiguratsiya va platformalarda yaxshi ishlash qobiliyati.