Axborot xavfsizligi protokollari tasnifi Reja

A bankning kafolatlariga ishonganligi uchun bu protokol ishlaydi. A bank u uchun V ning pullarini ushlab qolishiga va ularni xavfli operatsiyalarni bajarishda mablag‘ bilan ta’minlashga ishlatmasligiga ishonadi.
Yana bir bo‘lishi mumkin bo‘lgan vositachi – notarius. Qachonki V A dan notariusda tasdiqlangan hujjatni olsa, u A hujjatga o‘z ixtiyori va o‘z qo‘li bilan imzo chekkaniga ishonadi. Kerak bo‘lganda notarius bu faktni sudda tasdiqlashi mumkin.
Arbitrli protokollar
Vositachini yollash katta mablag‘ talab etganligi uchun, vositachi ishtirok etgan protokollarni hiyla pastroq darajali ikkita qism protokolga ajratish mumkin. Birinchisi vositachisiz protokol hisoblanadi, bunda tomonlar protokolni bajarish niyatida bo‘lgan hollardagina ishlaydi. Ikkinchisi, faqat ayrim hollarda ijro etiladigan – qachon tomonlar orasida kelishmovchilik kelib chiqsa, vositachi yordamidagi protokollar hisoblanadi. Bu protokolda maxsus turdagi vositachi ishtirok etadi – bu arbitr (2-rasm).
Arbitr xuddi vositachi kabi qiziqmaydigan va ishonchli protokolning uchinchi tomoni hisoblanadi. Vositachidan farqli ravishda u har bir protokolning bajarilishida ishtirok etishi shart emas. Arbitr faqat protokolning to‘g‘ri bajarilganligini tekshirish uchun taklif qilinadi.
Professional arbitrlarga misol qilib hakamlarni (sudya) keltirish mumkin. Notariuslardan farqli ravishda hakamlarga faqat kelishmovchilik kelib chiqqanda murojaat qilinadi. A va V hakam ishtirokisiz shartnoma tuzishlari mumkin, agar ixtiyoriy bir tomon ikkinchi tomonni sudga bermasa, hakam shartnoma haqida hech qachon bilmaydi.

Shartnoma imzolash protokolini quyidagicha ifodalash mumkin:

Vositachisiz protokol (har doim bajariladi):
1 A va V shartnoma shartlariga rozilik bildirishadi;
2 A shartnomani imzolaydi;
3 V shartnomani imzolaydi.
Arbitr ishtirokidagi protokol (kelishmovchilik kelib chiqqanda bajariladi):
1 A va V sudda ishtirok etishadi;
2 A o‘zining dalillarini keltiradi;
3 V o‘zining dalillarini keltiradi;
4 Dalillarga tayanib hakam o‘z qarorini chiqaradi.
Arbitrli kompyuter protokollari ham ma’lum. Bu protokollar tomonlarning rostgo‘yligi taxminiga tayanishadi. Biroq agar kimdir firibgarlikni sezsa, uchinchi ishonchli tomon T mavjud ma’lumotlar massivi asosida aldovni fosh qilishi mumkin. Bundan tashqari yaxshi arbitrajli protokol arbitrga firibgarning shaxsini xam aniqlash imkonini beradi. Shunday qilib arbitrajli protokollar firibgarlikni oldini olmaydi, balki uni aniqlaydi.