Axborot va kodlash nazariyasi asoslari

13-ma’ruza uchun nazorat savollari

1. 
   Qay shaklda kaskad kodlarida axborotlar kodlanadi va dekodlanadi?
   
2. 
   Kaskad kodlar afzalliklari nimadan iborat?
   
3. 
   Kaskad kod so‘zi mohiyatini tasvirlab bering?
   
4. 
   Eng ko‘p tarqalgan kaskad kodlar qurilish sxemasi qaysi, tushuncha bering?
   

14-ma’ruza. Turbo kodlar. Kod spektrining og‘irligi.
Reja:

1. 
   Turbo kodlar tushunchasi.
   
2. 
   Turbo kodning avzalligi va kamchiliklari.
   
3. 
   Kod spektrining og‘irligi.
   

Turbo-kod  parallel kaskad – blokli tizim kodi bo‘lib, u raqamli ma’lumotlarni shovqinli aloqa kanalida uzatishda yuzaga keladigan xatolarni to‘g‘irlash imkonini beradi.

Turbo kodning ma’nodoshi sifatida 1966 yilda D. Forni tomonidan taklif etilgan kodlash nazariyasiga ma’lum bo‘lgan atama kaskadli  (angl. concatenated code) kod deb ataladi.

Turbo-kod parallel kaskad bog‘langan tizim kodlaridan tashkil topgan. Bu tashkil etuvchilar kodning komponentalari deb ataladi.

Kodning komponentalari sifatida:

• 
  o‘ralgan kodlar;
  
• 
   Xemming kodlari;
  
• 
  Rid - Solomon kodlari;
  
• 
  Bouza  Choudxuri  Xokvingem kodlari va boshqa kodlardan foydalaniladi.
  

Turbo kodning tashkil etuvchisi (komponentasi) ga qarab ular o‘ralgan turbo (angl. Turbo Convolutional Codes, TSS) kodlar hamda blokli (angl. Turbo Product Codes, TPC) kodlarga bo‘linadi.

Turbo-kod 1993 ishlab chiqilgan bo‘lib, yuqori samarali xatolarni to‘g‘irlovchi, shovqinbardosh kodlar sinfiga kiradi. Elektrotexnikada va raqamli aloqa kanalida, su’niy yo‘ldoshli aloqa soxalarida, shuningdek chegaralangan chastota satxida shovqinli aloqa kanali bo‘ylab yuqori tezlikda ma’lumot uzatish uchun zarur bo‘lgan soxalarda qo‘llaniladi.