Axborot texnologiyalari universiteti

Kuchlantiruvchi (mahkamlovchi) elementlar.

 Optik kabelning konstruktiv 

tuzilishi optik tolalarni juda ham katta va kuchli mexanik kuchlanganlikdan muhofaza 

eta olishi kerak, bunda mexanik kuchlanganlik optik tolaga emas balki optik kabelning 

kuchlantiruvchi (mahkamlovchi) elementlariga ta’sir ko‘rsatadi, bu bilan esa optik 

kabelning cho‘zilishini 0,1…..1% miqdorida chegaralab kabelni lozim bo‘lgan egilish 

radiusini ta’minlaydi va optik kabelga tushuvchi radial mexanik ta’sirlarga bo‘lgan 

chidamligini oshiradi. 

Qatlamli, modulli va profillangan o‘zak tuzilishlarda kuchlantiruvchi elementlar 

kabelning butun uzunligi bo‘yicha markaziy o‘qda joylashtiriladi. Konstruktiv tuzilish 

bo‘yicha ular to‘liq o‘zak (sterjen)  metalli yoki sintetik materiallardan tayyorlangan 

ingichka tolalar o‘ramli bog‘lam ko‘rinishga ega. Metalli elementlar uchun rux qoplami 

bilan qoplangan yoki mis bilan qoplangan po‘lat simlar qo‘llanadi. Metall bo‘lmagan 

kuchlantiruvchi elementlar esa kevlar, terlon, tvaron kabi juda mustahkamlangan 

plastmassalardan tayyorlanadi. Bu materiallar po‘lat simlarga qaraganda ancha qimmat 

bo‘lsa ham optik kabelning mustaxkamligini juda ham oshirib va optik kabel massasini 

kamaytirib beradi. Agar lozim bo‘ladigan bo‘lsa kabelning o‘zagi va qobig‘i orasiga 

qo‘shimcha ravishda kuchlantiruvchi (maxkamlovchi) elementlar aramid (kevlar) iplar 

yoki shisha tolali tasmalardan iborat bo‘lgan qatlamlar joylashtiriladi.

 

Tasmali tuzilishda va bir dona markaziy naycha tuzilishdagi kuchlantiruvchi 

element vazifasini po‘lat simlar yoki qobiq ichiga joylashtirilgan sintetik iplar (FRP) 

bajaradi. Optik kabelning o‘zagi va qobig‘i orasida aramid iplar yoki  shisha tolali tasma 

qatlamlari joylashtirilishi mumkin. 

---

Osma optik kabellarda kuchlantiruvchi element vazifasini o‘zini ushlab turuvchi 

po‘lat tros bajaradi. Dumaloq simlardan iborat bo‘lgan zirx qatlamli optik kabellarda 

mexanik kuchlanganliklar shu zirx qatlamidagi simlarga tushadi.