Axborot texnologiyalari universiteti

Ajratuvchi (dempfirlovchi) qatlam.

 Optik kabelning konstruktiv tuzilishidagi 

turli xil elementlarni bir-biriga ta’sir bosimini kamaytirish va siquvchi mexanik 

kuchlarga chidamlilikni oshirish uchun ajratuvchi qatlam qo‘llanadi va u penoplast bilan 

to‘ldirilgan holda bajariladi. 

Tashqi muxofazalovchi qobiq.

 Optik  kabellar ichiga namlikni, zararli par 

aralashmalarini kabellarni yotqizish va ekspluatasiya jarayonida hosil bo‘luvchi tashqi 

mexanik ta’sirlardan muhofaza etish uchun tashqi muhofazalovchi qobiq qo‘llanadi. 

Odatda bunday qobiqlar uchta guruhga bo‘linadi: metalloplastmassali, plastmassali va 

kuchlantiruvchi elementga ega bo‘lgan plastmassali. 

Metalloplastmassali qobiqlar yupqa metall qobiqdan va plastmassali qatlamdan 

tashkil topadi. Unda alyuminiyli yoki po‘lat tasma ustma-ust ravishda to‘liq spiral 

bo‘yicha butun uzunlik yo‘nalishida o‘ralib chiqiladi va u o‘z navbatida uchlari 

payvandlab ulangan yoki qalaylab payvandlab ulangan hamda ustma-ust joylashgan 

naycha ko‘rinishga keladi. Optik kabelning egiluvchanligini yaxshilash maqsadida 

metaldan iborat bo‘lgan qobiqni bosib ezish qarshiligini kamaytirish uchun kabel o‘zagi 

to‘lqinsimon po‘lat qobiqni ko‘rinishida tayyorlanadi. Bunday ko‘rinishdagi 

kombinasiyalangan qobiq namlikni umuman o‘tkazmaydigan ajoyib to‘siq bo‘ladi. 

Bundan tashqari bunday to‘lqinsimon po‘lat qobiqni zirx qatlami o‘rnida ham 

foydalansa bo‘ladi. 

Ekspluatasiya tajribasidan shuni ko‘rish mumkinki, optik kabelning ko‘pchilik 

konstruksiya tuzilishlarida bunday holda muxofazalash bir muncha ortiq, chunki kabel 

namlikni o‘tkazmaydigan to‘ldirgich yoki namlikdan muhofazalovchi boshqa tizimlar 

mavjud. Bunday holatlarda plastmassali qobiqlar kabel o‘zagi ustiga  polietilen, 

polivinilxlorid kabi plastmassa materiallarini presslash usuli yordamida qoplanadi 

Bunday qobiq namlikni o‘tkazmaydigan bo‘la olmaydi. 

Kuchlantiruvchi elementlarga ega bo‘lgan plstmassa qobiq butun uznlik bo‘ylab 

po‘lat yoki FRP kabellar kabi sintetik iplarga ega bo‘lib ular o‘z navbatida bitta 

konstruktiv element yordamida ikkita funksiyani bajaradi 

Tashqarida yotqiziluvchi plastmassa koplamli optik kabellar odatda polietilendan 

tayyorlanadi Polietilen qobiqni ultrabinafsha nurlanishdan muhofazalash uchun 

polietilen tarkibiga qora ko‘mir qo‘shish bilan erishiladi Bino ichida yotqiziluvchi optik 

kabellarning tashqi qobig‘i uchun polivinilxlorid qo‘llangan, ammo bunday material 

xavfli xususiyatga ega, agar polivinilxloridni yuqori haroratga qadar qizdirilganda u 

---

buziladi va tuzli kislotani hosil qiladi. Polivinilxloridning zararli bo‘lishi va zaxarli 

gazlar chiqarish hisobiga polivinilxlorid oxirgi paytda qo‘llanilmayapti. Shuning uchun 

bino ichiga yotqiziluvchi optik kabellarning tashqi qobig‘i uchun gidroksid alyuminiy 

(plastik polimer) qo‘llanadi. Bunday materiallardan tayyorlangan qobiq yonish 

jarayonida polimer va to‘ldirgichlar inson hayotiga zarar bermaydigan kam tutaydigan 

mahsulot ajratib beradi va u samarali ravishda yong‘inni alanga bo‘lib yonish oldini 

oladi.