Axborot texnologiyalari universiteti

Suv osti optik kabellari.

 Konstruktiv tuzilishi bo‘yicha eng murakkab optik 

kabellardan bo‘lib hisoblanadi.(6.6-rasm) 

---

 

6.6-rasm. Suv osti kabelining   ko‘ndalang kesim yuzasi: 1-markaziy kuchlantiruvchi 

element ; 2- optik tola; 3- optik modul; 4-metalli naycha;  5-muhofazalovchi qobiq; 6-

ichki zirx qoplami; 7-oraliq qobiq; 8-tashqi zirx; 9-gidrofob kompound; 10-tashqi 

qobiq. 

 

Bunday turdagi optik kabellarni kattadan-katta uzunlikdagi hamda juda ham 

chuqur bo‘lgan (misol uchun Atlantika okeani) uzatish tizimlarida qo‘llanadi.Bundan 

tashqari suv osti kabellari katta bo‘lmagan suv kechuvlaridan (daryolar, kanallar suv 

havzalari) ham foydalaniladi. 

Suv osti optik kabelining konstruktiv tuzilishlari uning yotqizilish joyiga bog‘liq. 

Chuqur bo‘lgan suv osti optik kabellari yuqori gidrostatik bosimdan muhofazalanadi, 

ungacha chuqur bo‘lmagan joylarda yotqiziluvchi optik kabellar esa turli shikast 

beruvchilardan va yakorlardan muhofazalanuvchilari bilan ta’minlanadi. Suv osti optik 

kabelining tuzilishlari kabel ishlab chiqarishda mexanik yuklamalar bo‘yicha 

mustahkamlanadi va egiluvchan bo‘lishi e’tiborga olinadi. Suv osti kabellarining juda 

ham egiluvchanligi hisobiga ularni lozim bo‘lgan chuqurlikda egish va bukish ishlarini 

olib borishdan tashqari ular juda ham katta mexanik yuklamalarga chidamli bo‘lishi 

hisobiga, lozim bo‘lsa ularni suv ostidan chiqarib ta’mirlash ishlarini bajarish mumkin, 

bundan tashqari kabel o‘zining og‘irligi ta’sirida uzilib ketmasligi kerak. Optik tolalar 

dengiz suvlari ta’siriga  juda ham ta’sirchan, shuning uchun suv osti optik kabellarining 

konstruktiv tuzilishida juda ham yaxshi samara beruvchi muhofazalash choralari 

ko‘rilgan. Bundan tashqari bunday kabellarning o‘zak bo‘shliqlari gidrofob kompaund 

bilan to‘ldirilgan hamda kabel o‘zagi mis yoki alyuminiy naycha ichiga joylashtirilgan 

bo‘lib, bunday naychalar bir vaqtning o‘zida masofadan elektr ozuqa manbaini uzatish 

uchun ham qo‘llanadi. Elektr ozuqa manbaini uzatish zanjirining ikkinchi sim vazifasini 

dengiz suvi yoki ichki tok o‘tkazgich sim bajaradi. 

Ikki qatlamli po‘lat simlardan tayyorlangan zirx qoplami  optik kabelga tushuvchi 

statik va dinamik yuklamalar ta’siriga ancha mustaxkamligini oshiradi. Zirx 

---

qoplamining o‘ram qatlamlaridagi simlar qarama-qarshi tomon yo‘nalishi bo‘yicha 

o‘ralgani uchun kabelni aylanib ketish xususiyatini yo‘qotadi va kabelni o‘ram-o‘ram 

ko‘rinishdagi tugunli bo‘lib qolish oldini oladi. Suv osti optik kabelining tashqi qobiq 

vazifasini qora rangdagi yuqori chidamlikga ega bo‘lgan polietilen qo‘llanadi va bunday 

polietilen ultra binafsha nurlar ta’siri chidamligini oshirib beradi.