International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30
392
Kirish
: Texnologiya va odamlar oʻsib borayotgan dunyoda koʻpgina
tashkilotlar, muassasalar va kompaniyalar har bir kishining
kundalik bazalarga
tashrif buyurishini belgilashda koʻp vaqt va kuch sarflamoqda. Shuning uchun
an’anaviy usulga xos boʻlgan ba’zi bir kamchiliklarga
qarshi turish uchun bir
nechta elektron texnikalar ishlab chiqildi. Bularga xronologiya mashinasi, RFID,
biometriya va boshqalar kiradi. Clocking mashina va RFID usullari muammoni
hal qila oldi ammo, ba’zi odamlar iris va yuz brauzer kabi biometriyadan
foydalanish sogʻliqqa ta’sir koʻrsatishini takidlashdi. Barmoq izlarini skanerlash
hozirgi kunga qadar bildirilgan barcha muammolarni bartaraf etish qobiliyatiga ega
boʻlgan yanada maqbul biometrik tizim boʻlib kelgan.
Barmoq izlarini aniqlash
moslamasi har bir sinfga yoki imtihon zaliga joylashtirilishi kerak va o ʻquvchilar
sinfda yoki imtihonda ekanliklarini koʻrsatish uchun barmoqlarini sensor boʻylab
siljitishlari kerak. Talabalar yozuvlari tekshirish uchun ma’lumotlar bazasida
saqlanadi. Talaba skaner boʻylab barmogʻini silkitganda, talaba uchun tekshirish
amalga oshiriladi [1]. Davomat tizimi barmoq izlari texnologiyasi va o ʻrnatilgan
tizimlar yordamida amalga oshiriladi. Barmoq izi texnolxogyasi talabalarning
davomatini olish uchun shaxsni tasdiqlovchi dalil bo ʻlib xizmat qiladi. Qurilma
barmoq izi modulidan barmoq izlarini oʻqiydi va ushbu ma’lumotlarni ma’lumotlar
bazasida allaqachon saqlangan barmoq izlar bilan tekshiradi.
Davomat olish
jarayonida barmoq izlari skrini oʻqib olinganidan keyin u raspberry pi ga
yuboriladi va roʻyxatda bor yoki yoʻqligi tekshirilib u yerdan ma’lumotlar bazasi
listiga yuboriladi. Barmoq izlarini autentifikatsiya sifatida tan olish uchun
Raspberry Pi dan foydalanadilar.[2] Tizimning yana bir funksiyasi kiritilayotgan
ma’lumotlar hajmi juda kata boʻlsa ham barchasini hotirada saqlab qoladi. . Tizim
shunday ishlab chiqilganki, u mustaqil qurilma sifatida ishlatilishi mumkin,
shuningdek, ishtirokni chop etish yoki ishtirok
etgan odamlarning batafsil
tafsilotlarini olish uchun kompyuter bilan bog ʻlanishi mumkin. [3]. Biometrik
texnologiya hayotning turli jabhalarida koʻp maqsadlarda keng qoʻllaniladigan
inson barmoq xususiyatlarini tahlil qilish orqali shaxsning ballistik barmoq izlari
va tekshiruvidan foydalanadigan texnologiya.[4]
Shuningdek, tadqiqot ma’lum bir
maqsad uchun biometrik tizimni joriy qilishda e’tiborga olinadigan turli xil
omillarni keltirib chiqaradi.
Ushbu loyihaning asosiy maqsadlaridan ba’zilari quyida keltirilgan :
talabalarning yanada samarali ishtirok etishi-bu talaba va xodimlarning ishtirokini
avtomatlashtiradi, inson xatosi tufayli yuzaga keladigan ishtirok etish jarayonidagi
tartibsizliklarni kamaytiradi, vaqtni tejash-ushbu texnikadan foydalangan holda
muhim ma’muriy va ta’lim resurslarini ozod qilish mumkin.
Buning uchun talabalar avvalom bor registratsiyadan o ʻtishlari
kerak
Bizning tajribaviy ishimiz ushbu modelda koʻrsatilgan ikki qismdan tashkil
topgan: malumotlar bazasi va qattiq jixozlar qismi. Bu modelga kiruvchi ma’lumot
sifatida talabalarning barmoq izlari olinadi va ma’lumotlarni boshqarish tizimidagi
barmoq izlari bilan solishtiriladi. Agar toʻgʻri kelsa bor deb belgilanadi aks holda
yoʻq. Shuningdek izlash uchun 10 daqiqa vaqt beriladi agarda shu vaqt mobaynida
International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30
393
natija boʻlmasa talaba yoʻq hisoblanadi. Agar talaba yoʻq tarzida chiqsa yana bir
marta tekshiring degan ma’lumotni olishimiz mumkin. Ushbu modelda barmoq
izi sensori loyiha uchun asosiy qurilma hisoblanadi. Dastlab barmoq izi
ma’lumotlarini sensorda saqlaymiz keyinchalik ularni ma’lumotlar bazasiga
yuklaymiz. Davomat tizimi oʻzida talabalarning id raqami, ismi, barmoq izi
ma’lumotlari bor yoki yoʻqligi statusini jamlaydi. Shuningdek, taklif etilayotgan
dasturiy ta’minot yordamida biz bir nechta odamlarning bir xil identifikatordan
foydalanishining oldini olishimiz bu esa shaxsni ta’minlash uchun yanada qulay va
aniq usul xisoblanadi. Shu bilan birga, biz yozuvlarni osonroq saqlashimiz,
kirishimiz yoki olishimiz mumkin. Tizimning qiyin qismi ma’lumotlar bazasini va
ma’lumotlar bazasi arxitekturasini va uning mantigʻini boshqarishdir.
Barmoq izlarini aniqlash muammosi uchta kichik domenga birlashtirilishi
mumkin: barmoq izlarini roʻyxatdan oʻtkazish, tekshirish
va barmoq izlarini
aniqlash. Avtomatik daqiqalarni aniqlash past sifatli barmoq izlari tasvirlarida
qiyin vazifaga aylanadi, bu erda shovqin va kontrast etishmovchiligi piksel
konfiguratsiyasiga olib keladi.[4] Barmoq izlarini identifikatsiyalashga o‘tgan
odamlar odatda avvalgi ishlash usullariga qaytishni istamaydilar. Foydalanish
qulayligi va soddaligi mijozlar ehtiyojini qondirishning asosiy sabablaridan biri
hisoblanadi. Shuning uchun biz barmoq izlarini identifikatsiya qilish usuli sifatida
ushbu tizimni tavsiya etamiz.[5]
Xulosa: Texnologiya va odamlar oʻsib borayotgan dunyoda koʻpgina
tashkilotlar, muassasalar va kompaniyalar har bir kishining kundalik bazalarga
tashrif buyurishini belgilashda koʻp vaqt va kuch sarflamoqda. Ushbu tizim ularga
mos, qulay, ishonchli, samarali yordam beradi va ular uchun kuch va xarajatlarni
kamaytiradi. Ushbu texnologiya eng foydali va ishonchli hisoblandi. Sistema
yordamida oldingi davomat tizimiga hojat qolmaydi. Ya’ni o ʻqituvchi davomat
qogʻozini olib kelib talabalarning ismlarini oʻqib tekshirib oʻtrmaydi. Qoʻshimcha
sifatida talabalarning dars mashgʻulotlariga kelgan vaqtini ham bilishimiz mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: 
