Axborot texnologiyalari, tarmoqlar va telekommunikatsiyalar

RFID TIZIMI ORQALI IDENTIFIKATSIYA/AUTENTIFIKATSIYANI 
AMALGA OSHIRISH 
Imamaliev A. T., Xolimtaeva I.U., Tojiakbarova U.U. 
Muxammad al-Xorazmiy nomidagi TATU, 
[e-mail]
 
 
Annotatsiya:
Ushbu maqolada hozirgi kunda axborotni himoyalash dolzarb 
mavzu hisoblanadi, RFID orqali shaxslar uchun identifikatsiyani turli xizmat 
ko‘rsatish joylarda qo‘llash shaxslarga qulaylik bilan birga xavfsizlik jihatdan ham 
imkoniyati keltirib o‘tilgan. 
Kalit so‘zi: 
RFID, identifikatsiya, chastota, tizim, ilova, qurilma, signal, 
antenna. 
RFID (radio chastotani identifikatsiyalash) simsiz 
aloqa shakli bo‘lib, u 
ob’ektni (hayvonni yoki odamni) noyob tarzda identifikatsiyalash uchun 
elektromagnit spektrning radiochastota qismida elektromagnit yoki elektrostatik 
ulanishdan foydalanishni o‘z ichiga oladi. 
Har bir RFID tizimi uchta komponentdan iborat: 
skanerlash antennasi
; 
qabul qiluvchi
; 
transponder
. 
RFID teglarining ikkita asosiy turi mavjud: faol va passiv 
. Faol RFID 
yorlig‘i o‘z quvvat manbaiga ega, ko‘pincha batareyalar yordamida ishlaydi; 
Passiv RFID yorlig‘i tok kuchini reader antennasidan oladi, uning elektromagnit 
to‘lqini RFID tegining antennasida oqimni keltirib chiqaradi[1]. 
RFID tizimlarining uchta asosiy turi mavjud: 
past chastotali (pch); 
yuqori chastotali (yuch); 
ultra yuqori chastotali (uyuch). 
RFID ilovalari quyidagi holatlarda foytalaniladi: 
uy hayvonlari va chorva 
mollarini kuzatish; 
inventarni boshqarish
; aktivlarni kuzatish va uskunalarni 
kuzatish; inventar nazorati; yuk va ta’minot zanjiri logistikasi; avtomobilni 
kuzatish; mijozlarga xizmat ko‘rsatish va yo‘qotishlarni nazoratlash; xavfsizlik 
sharoitida kirishni nazoratlash; yuk tashish, yetkazib berish; sog‘liqni saqlash; 
ishlab chiqarish; chakana savdo; kredit karta bilan to‘lovlarni amalga oshirish[1]. 
RFID xavfsizligi va maxfiyligi. 
Umumiy RFID xavfsizligi yoki maxfiylik 
muammosi shundaki, RFID yorlig‘i(Teg) ma’lumotlari mos keladigan umumiy 
foydalanivchiga ega bo‘lgan har bir reader tomonidan o‘qilishi mumkin. Teglar 
ko‘pincha mahsulot do‘kon yoki ta’minot zanjiridan chiqqanidan so‘ng o‘qilishi 
mumkin. Ular, shuningdek, foydalanuvchining ruxsatisiz o‘qilishi mumkin va teg 
noyob seriya raqamiga ega bo‘lsa, uni iste’molchi bilan bog‘lash mumkin[2]. 

---

International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND 
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30 
575 
1-rasm. RFID tizimining tuzilishi 
2-rasm. RFID readerni ulangangan holati 
Mazkur ishda oddiy foydalanishni boshqarish tizimi ishlab chiqilgan. Bunda 
foydalanuvchilarni identifikatsiyalash elektron kalit(Metka) orqali amalga 
oshiriladi. Kontroller, servo motor, RFID, nuqtalarni tutashtiruvchi plata, 
nuqtalarni tutashtiruvchi sim, diod, signalni faollashtiruvchi, USB kabel, magnit 
kartalar asosida RFID asosidagi qurilmasini qurish amalga oshiriladi. 2-rasmda 
ushbu detallar yig‘indisi asosida RFID reader va Arduino qurilmasini ulash holati 
aks ettirilgan[2]. 
SPI interfeysidagi kirishlar: 
SDA – slave ni tanlash; 
SCK –sixrinizatsiya signali; 

---

International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND 
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30 
576 
MOSI – master dan slavega o‘tkazish; 
MISO – slave dan masterga o‘tkazish; 
RST – reset (qayta yuklash)ni kiritish; 
IRQ – interrupt(uzilish) kiritish; 
GND – yer; 
Vcc – 3.3 manbaa. 
RFID- RC522 
moduli arduinoga quyidagicha ulanadi 
1-
jadval 
MFRC522 
Arduino 
Uno
Arduino 
Mega
Arduino Nano 
v3
Arduino 
Leonardo
/ 
Micro
Arduino Pro 
Micro
RST 
9 
5 
D9 
RESET/ 
ICSP-5 
RST 
SDA(SS) 
10 
53 
D10 
10 
10 
MOSI 
11 
(ICSP- 
4) 
51 
D11 
ICSP-4 
16 
MISO 
12 
(ICSP- 
1) 
50 
D12 
ICSP-1 
14 
SCK 
13 
(ICSP- 
3) 
52 
D13 
ICSP-3 
15 
3.3V 
3.3V 
3.3V 
Stalbizator 
3,3 V
Stalbizator 
3,3 V
Stalbizator 
3,3 V
GND 
GND 
GND 
GND 
GND 
GND 
Ro‘yxatdan o‘tgan teg reader qurilmasiga yaqinlashtirilganda qulf ochiladi, 
belgilangan vaqtdan so‘ng qulf yopiladi. Qurilmalar quyidagi ketma-ketlikda 
ulanadi. 
2-jadval 
Signal ovozini eshitish uchun Arduino va Zummerni ulash