«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

“Tabel hisobi” moduli 
yordamida maxsus ajratilgan xodim 
yoki ish haqi bo‘yicha mutaxassis tomonidan ish vaqtining har kungi 
hisobi olib boriladi yoki muayyan davr uchun tabel’ (ishda 
bo'lm aslik-ta’tillar, 
kasallik, xizmat safarlari va hokazolar) 
shakllantiriladi. Bu tabel’ bo'lim lar bo'yicha ham, umuman korxona 
(tashkilot) bo‘yicha ham shakllantirilishi mumkin. Oy davomida 
ishlangan vaqt har xodim bo'yicha hamda ishlangan vaqtning har bir
508

---

turi bo'yicha jam lanib, ish haqini hisoblab chiqishda qo'llash 
uchun,,Ish haqi hisobi”moduliga uzatiladi.
“Is h h a q i hisobi” m oduli korxona (tashkilot) xodim lari ish 
haqini hisoblab chiqishni tezlik bilan amalga oshirish ham da ushbu 
hisobga asoslanib, turli hujjatlami tayyorlashga m o'ljallangan. 
Modulning funksional imkoniyatlari quyidagilardan iborat:
- ish haqini hisoblab chiqish uchun zarur bo'lgan m e’yoriy 
m a’lumot axborotlam i (eng kam ish haqi miqdori, to ‘lov turlari va 
hokazolar) shakllantirish va olib borish;
-x o d im la r bo'yicha axborot m a’lumotlarini (daromad solig'I 
bo'yicha imtiyozlar, doimiy amal qiladigan to'lov turlari va 
hokazolar) shakllantirish va olib borish;
- t a b e l ’ hisobini (ish haqini hisoblab chiqish uchun zarur 
miqdorda) va bevosita to'lovlam i olib borish;
- avanslar, ish haqi, ta ’tillar, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik 
va hokazolam i hisoblab chiqish;
- o'tgan davrlar uchun ish haqini qayta hisoblab chiqish;
-p e n s iy a jam g'arm asi, 
soliq inspektsiyasiga hisobotlami
tayyorlash.
Yuqorida qayd etilgan funksiyalam i bajarish uchun asos sifatida 
buyruqlar ham da 
avtomatlashtirilgan 
tizim 
boshqa 
modulli 
m a’lumotlaridan foydalaniladi.
“Tizim
m a ’m u ri” 
m oduli 
tizim 
m a’lumotlar bazasini 
boshqaruvchi mutaxassislarga m o'ljallangan. U avtomat tizimidan 
foydalanuvchilaming m a’lumot bazasi, dasturiy modullar, funksiyali 
imkon iyatlariga kirish huquqlarini 
chegaralashni ta ’minlaydi. 
Axborot resurslari muhofaza qilinishi kerak. O 'zbekiston Res­
publikasi V azirlar Mahkamasining “Axborotlashtirish sohasida 
norm ativ-huquqiy bazani takom illashtirish to 'g 'risid a”gi qaroriga 
muvofiq davlat axborot resurslarini muhofaza qilishning kompleks 
tashkiliy-texnik chora-tadbirlari va dasturiy apparat vositalarini o 'z
ichiga oluvchi tizim bilan ta ’minlanishi ko'zda tutilgan. Xususan, 
m azkur dastur apparat vositalari:
- axborot xavfsizligi tahdidini aniqlash, uning oldi olinishi;
- shakllantirish, foydalanish, ishlash, berish va saklashda 
m a’lum otlam ing yaxlitligini;
509

---

- r u x s a t berilmagan, erkin foydalanishdan m uhofaza qilishni, 
axborot resurslariga qo‘shim cha va o ‘zgartirishlar kiritishni;
- m a’lum otlam i zaxiralashtirish v a tiklash tizimini;
- a x b o ro t xavfsizligini ta ’m inlash tizim ining yaxlitligi va ish 
qobiliyati nazorat qilinishini ta ’m inlashi kerak.
N a z o ra t sa v o lla ri 
1 .Kadm i boshqarish tam oyillari deganda nimani tushunasiz?
2.K adm i boshqarishga oid qanday yondashuvlar mavjud?
3.K adm i boshqarish vazifa va funksiyalarini izohlang.
4.H ujjatlam ing huquqiy kuchi nima?
5.Hujjat aylanm asiga ta ’rif bering.
6.Kadm i boshqarishda hujjatlam ing tizimlarini ta ’riflab bering.
7.Farmoyishni rasm iylashtirish tartibini k o ‘rsating.
8.Qarom i rasm iylashtirish tartibini ko'rsating.
9.M ehnat shartnom asi rekvizitlarini sanab bering.
10. K adm i boshqarishda axborot texnologiyalarining o ‘mi?
11. Tizimli yondashuv nima?
12. Kadm i 
boshqarishning 
zam onaviy 
avtomatlashtirilgan 
tizim ini tushuntirib bering.
510

---