Aralash funksiyali birikmalar

Aralash funksiyali birikmalar.
Reja:
1.Oksikislotalar.
2.Oksialdegidlar va oksiketonlar.
3.Aldegida va ketonkislotalar.
4.Aminokislotalar.

ARALASH FUNKSIYALI BIRIKMALAR

Aralash funksiyali birikmalarning tuzilishida bir vaqtning o‘zida ikki va undan ortiq funksional guruh ishtirok etadi. Ularga oksikislotalar, oksialdegid va oksiketonlar, aminokislotalar va boshqalar misol bo‘ladi.

OKSIKARBON KISLOTALAR

Molekulasi tarkibida gidroksil (OH) va karboksil –COOH gruppalar bo’lgan organik karbon kislotalar oksikarbon kislotalar yoki gidroksikarbon kislotalar deyiladi.
Oksikislotalar molekulasi tarkibidagi karboksil gruppa soniga qarab bir asosli, ikki asosli, uch asosli kislotalarga, gidroksil gruppaning umumiy soniga qarab ikki atomli, uch atomli kislotalarga bo’linadi.
Masalan: Sut kislota : H₃C–CHOH–COOH bir asosli–ikki atomli kislota.
Olma kislota : HOOC–CHOH–CH₂–COOH ikki asosli–uch atomli kislota.
Nomenklaturasi. Oksikislotalarning ko’pchiligi asosan trivial nom bilan ataladi, ya’ni kislotaning nomi shu kislota birinchi marta qanday xomashyodan olinganligini yoki qanday birikmalar tarkibida uchrashini ko’rsatadi.

HOCH₂–COOH glikol kislota H₃C–CHOH–COOH sut kislota

HOOC–CHOH–CH₂–COOH olma kislota
OH
HOOC–CH₂–C–CH₂–COOH limon kislota
COOH
Ratsional nomenklaturaga binoan oksikislotalarning nomlari tegishli karbon kislotalarning trivial nomlari va oksi-, dioksi-, trioksi-, old qo’shimchasidan hosil qilinadi. Oksigruppalarning zanjirdagi holati α - ,β -, γ-, yunon harflari bilan ko’rsatiladi. Harflash karboksil gruppa bilan bog’langan C-atomidan boshlanadi.
Masalan: