Avtotransport vositalarida

Takrorlash uchun savollar:
1. Yo‘l varaqasi qanday hujjat hisoblanadi?
2. Yo‘l varaqalari rekvizitlarini to‘ldirish shartmi?
3. Buyurtma bo‘yicha soatbay ishlayotgan avtobuslarda qanday yo‘l
varaqasidan foydalaniladi?
4. Hisob-chiðta varaqasi nima va u qanday to‘ldiriladi?

---

130
3.7. Shahar atrofi yo‘nalishlarida
nozimlik boshqaruvi
Shahar atrofi va shaharlararo yo‘nalishlarda avtobuslar
harakatiga nozimlik boshqaruvi hududiy boshqaruvni ta’minlash
tamoyillariga asoslanadi. Avtobuslar harakatiga nozimlik
boshqaruvi markazlashgan uslubda tashkil qilinadi. Nozimlik
boshqaruvi boshbekat, shoxbekat nozimlari va oraliq bekat-
lardagi yo‘nalish nozimlari orqali amalga oshiriladi. Yo‘nalish va
ayrim uchastkalarning kattaligini hisobga olib, nozimlar
harakatni butun yo‘nalish va uchastkalar bo‘yicha ham nazorat
qiladi.
Shahardan tashqarida avtobuslar harakatiga nozimlik boshqa-
ruvining asosiy vazifalariga quyidagilar kiradi:
— har bir to‘xtash bekatlariga avtobusning o‘z vaqtida kelib-
ketishini nazorat qilish;
— avtobuslarni reysga jo‘natish va kutib olish;
— yo‘l varaqasi va boshqa hujjatlarni rasmiylashtirish;
— yo‘nalishda avtobuslar harakatiga rahbarlik qilish;
— harakat muntazamligini nazorat qilish;
— avtobusning harakat jadvali va grafikdagidan farq qilganda
sozlash choralarini ko‘rish;
— zaruriyat bo‘lganda ayrim yo‘nalishlarda zaxiradagi avto-
buslardan foydalanish;
— tashishga bo‘lgan talabning o‘zgarishini hisobga olish va
yo‘lovchi oqimining o‘zgarishi to‘g‘risida xabar berish;
— avtobusning jo‘nash vaqti va undagi bo‘sh o‘rinlar haqida
xabar berish.
Nozim avtobusning jadvalda belgilanganidan 20 daqiqadan
ortiqroq vaqtga kechikkan holatida va keyingi bekatga kechikish
bir soatdan oshganda butun yo‘nalish bo‘yicha xabar berishi
kerak.
Bosh va shoxbekat nozimlari bilan birgalikda har bir
yo‘nalish bo‘yicha harakat muntazamligi haqida olingan
ma’lumotlarga asoslanib, yo‘nalishlarda harakat muntazamligini
tiklash yoki talab oshgan joylarda avtobus harakatini kuchaytirish
bo‘yicha tezkor choralarni ko‘radi. Buni amalga oshirish uchun
boshqarishning quyidagi usullarini qo‘llaydi:

---

131
— harakat xavfsizligi qoidalariga rioya qilgan holda yo‘nalishda
avtobus tezligini oshirish;
— boshbekatda avtobusni ma’lum bir muddatga ushlab turish;
— zaxiradagi avtobuslardan foydalanish;
— oddiy reysni yarim ekspress reysga almashtirish;
— navbatdagi reysni bekor qilish yoki qo‘shimcha reys
bo‘yicha avtobusni jo‘natish.