Avtomobilning elektr jihozlari

Dvigatelni ishga tushirish tizimi quyidagilarni tashkil topgan: 

¾

startyor; 

¾

rele;  

¾

o‘t oldirish kaliti. 

Startyor. 

Startyor juda qisqa vaqt davomida (10-15s) ishlaganligi 

tufayli uning zanjirlaridan o‘tadigan tok va maksimal quvvati uning 

elektrodvigateli cho‘lg‘amlarining qizib ketish xavfi bilan cheklanmaydi 

(76-rasm). 

Startyor shesternyasi maxovikning tishli gardishi bilan to‘la ilashishi 

daqiqasida elektromagnit o‘zak o‘qining ikkinchi uchida joylashgan 

relening lappaksimon kontakti elektrodvigatel zanjirini akkumulator 

batareyasiga ulaydi. Elektrodvigatel ishga  tushadi  va dvigatel tirsakli 

valini aylantira boshlaydi. Dvigatel ishga tushgandan so‘ng "K" kontakt 

o‘zining oldingi, ya’ni normal ochiq holiga keltiriladi va tortish relesi 

chulg‘amining zanjiri uziladi, natijada qaytarish prujinasi ta’sirida 

elektromagnit o‘zagi o‘zining dastlabki holatiga qaytadi. Bunda tortish 

relesining lappaksimon kontakti startyor elektrodvigateli zanjirini 

 

akkumulatordan uzadi va pishangning harakati natijasida yuritma mexa-

nizmining shesternyasi maxovikning tishli gardishi bilan ilashishdan 

chiqadi va o‘zining oldingi holatiga qaytadi. 

---

 123

Atrof muhit harorati - 30

0

S dan past bo‘lgan hollarda dvigatel ishga 

tushishini yengillatuvchi moslamalar qo‘llaniladi. Yengillatuvchi vosita-

lar tirsakli valning aylanishga qarshilik momentini kamaytirish hisobiga 

uning aylanish chastotasini oshirish, yonilg‘i-havo aralashmasini 

tayyorlash va o‘t oldirish sharoitlarini yaxshilash vazifasini bajarishga 

mo‘ljallangan  moslamalardan iboratdir. Ishga tushirishni yengillatuvchi 

usul va moslamalarni tanlash dvigatel turiga, uning tuzilishidagi o‘ziga 

xos tomonlariga, ishlatish sharoitlariga va iqtisodiy omillarga bog‘liq. 

76-rasm

.