Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари

5 .4 . Ю кларни ўз вақтида, тўлиқ микдорда
ва сифатили пасайтирмай етказиб бериш
Ю к л а р н и ўз в а қ т и д а е т к а зи б б ер и ш м и ж о з л а р н и н г ю к ­
л а р н и ж ў н а т и ш г а ва қаб ул э т и ш г а б ў лган т а л а б л а р и н и ўз 
в ақ т и д а қ о н д и р и ш б и л а н ч ам б а р ч а с б о ғл и қ . М а с а л ан , с аб - 
за в о т м а ҳ с у л о т л а р и н и у л а р н и с а к д а ш ж о й л а р и г а ва б о ш қ а
ж ой ларга т аш и ш й и л н и н г м уайян ф асли д а баж арилади . Б ун ­
д ай ш ар тн и б а ж а р м а с л и к у л а р н и н г б у зи л и ш и га о л и б к е л а ­
д и . Т а ш и ш н и ўз в а қ т и д а б аж а р и ш ш ар т н о м а д а ёк и реж ад а 
кў зд а т у ги л ади .
Т а ш и ш н и ўз в а қ т и д а б а ж а р и ш ю к л а р х а р а к т е р и б и ­
л а н б о ғ л и қ б ў л и б . у а м а л д а ю к н и ж ў н а т и ш ж о й и д а н е т ­
к а зи б б е р и ш ж о й и г а ч а с а р ф л а н г а н м у а й я н в а қ т б и л а н
а н и қ л а н а д и . Бу вақтд а ж ў н ати ш ж о й и д аги о р т и ш н и к ути ш , 
я ъ н и ю к қаб ул э т и л г а н д а н ж ў н а т и ш г а ч а б ў лган в а қ т ва т у ­
ш и р и ш ж о й и д аги ю к э г а с и г а т о п ш и р и ш г а ч а б ў лган кути ш
в а қ т л ар и ҳам н азар д а ту ти лад и .
Ю к л а р н и ўз в ақ т и д а т а ш и ш ва у л ар н и м а н з и л и г а е т к а ­
зи б б ер и ш т р а н с п о р т и ш и т а ш к и л о т ч и с и ва м и ж о зл а р иш
р е ж и м л а р и н и тўла м у в о ф и к д а ш т и р и ш асо си д а б аж ари лади . 
Ю к л ар н и м а н зи л л ар и га ўз вақтида етк ази б б ер и ш ав т о тр ан ­
сп о р т эк с п л у а та ц и я с и н и н г муҳим о м и л и ҳисобланаши. А йн и 
в а қ т н и к а м а й т и р и ш ю к э г а л а р и ва б о ш қ а м и ж о з л а р н и н г
ю к н и қабул қ и л и б о л и ш ҳ ам д а о р т и ш -т у ш и р и ш и ш л а р и н и
о қ и л о н а таш к и л эт и ш ва т р а н с п о р т в о с и т а л ар и н и н г ҳ аракат 
т е зл и г и г а б ев о с и та б о гл и к д и р . Ю к л а р н и м а н з и л л а р и г а ўз 
вақ ти д а ет к а зи л и ш и д а н т р а н с п о р т таш к и л о тл ар и ва м и ж о з­
л а р б и р хилда м ан ф аатд о р д и р л ар . Е ткази б б ер и ш вак^ л ар и - 
ни қ и с қ а р т и р г а н л и к учун м о д д и й р а г б а т л а н т и р и ш ж о р и й
э т и л и ш и л о зи м .
Ю к ў з э г а л а р и г а б у з и л т и р и л м а с д а н , з а ҳ м а т е т к а з м а й
ва м и к д о р а н к а м а й т и р и л м а й е т к а з и л и ш и л о з и м . А в т о ­
т р а н с п о р т к о р х о н а л а р и т а ш и ш ж а р а ё н и д а ю к л а р н и т ў л а - 
т ў к и с ва с и ф а т и н и п а с а й т и р м а й т а ш и б б е р и ш г а т ў л а ж а - 
во б б е р а д и л а р . А га р ю к л а р қ и с м а н ё к и т ў л а м и к д о р д а
й ў қ о т и л с а ҳ а м д а у л а р н и н г с и ф а т и б у з и л с а , ю к н и э г а с и г а
т о п ш и р и ш д а т е г и ш л и д а л о л а т н о м а т у з и л а д и . Б у н д а а в ­
т о т р а н с п о р т с а р о й и м и ж о з г а е т к а з и л г а н з а р а р н и т ў л и қ
қ о п л а ш и л о з и м . Б у н д а й ж а р и м а м и к д о р и т о в а р б а ҳ о с и -
72

---

н и к а м а й и ш и ё к и к а м о м а д м и к д о р и д а , а м м о т о в а р ы и н г
ҳ у ж ж а т д а к ў р с а т и л г а н н а р х и д а н б а л а н д б ў л м а с л и ги к е ­
рак .
Т а б и и й о ф а т л а р ё к и т а ш и л а ё т г а н ю к х у су си я т и б и л ан
б о ғ л и қ б у з и л и ш л а р г а , ё к и у л а р н и о р т и ш -т у ш и р и ш ш а р т - 
л а р и г а м и ж о зл а р т о м о н и д а н р и о я қ и л и н м а г а н л и г и н а т и ­
ж аси д а ги к а м о м ад ва с и ф а т п асай и ш л ар и га т р а н с п о р т т а ш ­
кил о т и ж ав о б гар эм ас.
Ю к л ар н и т а ш и ш д а қ и с м а н , б аъ зи д а э с а туда бузил и ш и - 
д ан сакд аш уларн и т р а н с п о р т во си т аси кузови га тўғри ж о й ­
л а ш т и р и ш га ҳам кўп ж и ҳ атд ан б о ғ л и қ б ў л а д и .
Қ у й и д а ги т а ш и ш л а р д а ю к л а р н и н г б у с -б у т у н л и г и учуй 
а в т о т р а н с п о р т с а р о й л а р и ж а в о б б е р м а с л и к л а р и м у м к и н :
— т а ш и л а д и г а н ю к л а р н и м ахсус ш ах с л а р қ ў р и к д а б б о ­
р и ш и л о зи м б ў лса (қ и м м ат б а ҳ о м етал л , т о ш , з а р г а р л и к бу- 
ю м л ар и ва ш у к а б и л а р );
— т а ш и л а д и г а н ю к л а р й ў л д а қ а р о в н и т а л а б э т с а (қ о р а
м о л л ар , п а р р а н д а л а р );
— т а ш и л а ё т г а н ю к т а р а л а р и б у з у қ б ўлса;
— т аш и л ад и ган ю к л ар алоҳи д а ш ар о и т тал аб э т са (х авф - 
л и ю к л а р , м а х с у с у п а к о в к а э т и л м а г а н ш и ш а ва ч и н н и
б у ю м л а р ва ҳ .к .) ё к и х у с у с и я т и г а к ў р а т е з б у з и л у в ч и ю к ­
л ар.