Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари

Рўйхатга олиш усули 
махсус шаклларда (журналларда) 
ҳозирги замон техника воситаларига суянган ҳолда ҳисоб- 
лаб бориш га асосланган бўлиб, унда такси тўхташ ж ойлари- 
га автомобиллариинг келиш ва кетиш кўрсаткичлари, авто- 
мобилдаги пассажирлар сон и , тўхташ жойидаги к>тиб ту- 
рувчи пассажирлар сон и кабиларни махсус диспетчерлар 
рўйхатга олиб боради. М унтазам равиш да пассажирлар кўп 
\о си л бўлувчи ёки уларни қабул этувчи жойларда, масалан, 
аэропортларда, тем ир йўл вокзалларида уларда рўйхатга олиб 
бориш иш ларини махсус диспетчерлар бажаради.
Куз билам кўриб хулоса чиқариш усули. 
Т аж рибали на- 
зоратчи эксп ертл ар таш и ш га бўлган талаб қандай баж а- 
рилаётгани, ав том об и лн и н г кели ш и н и кути б турувч и п ас­
саж и рлар н авбати, тўхтов ж ой и да й и ғи ли б қолган такси 
автом оби ллари ва б ош қалар тўғрисида ўз хулосаларини 
берадилар. Бундай усулда талабн и ўрганиш , одатда, а н к е ­
та усули билан б иргали кда ўтказилади.
Ж адвал усулида 
м арш рутли так си авто м о б и лл ар и га 
бўлган талаб ўрган и лади . Бундай усулда автом оби ль ҳай- 
д овчи лари м арш рутн ин г ҳар бир рей си да нечта п ассаж и р­
лар ч и қ и б -туш аётган л и ги н и ҳисоблаб борадилар.
С татистик усулда 
йўл варақалари кўрсатки члари и ш ­
лаб ч и қ и ли б, енгил так си автом об и лларид ан иш да қандай 
ф ой д алан и лган и тах,пил этилади.
Т екш и рув ўтказиш олдига қўйилган вази ф ал арга кўра 
тек ш и р у вн и н г бир ёки бир неча туридан бирваракай и га 
фойдаланиш ёки текш ирувни кун бўйича ёки кун н ин г маъ- 
лум вақтида (м асал ан , “таш и ш ч ў қ қ и си ” вақти д а), ҳаф та- 
н и н г барча кун лари да ёки ф ақ ат айрим кун л ари да ўтка- 
зиш м ум кин. Бундай тек ш и рувл арн и йилига 2 марта (ёзда 
ва қиш да) ўтказиш м ақсадга м увоф и кдир.
А ҳоли ни н г енгил автом оби лларга бўлган талабл ари н и
ўрганиш м атери аллари зарур автом об и ллар со н и , уларни 
о қ и л о н а иш га ч и қ ар и ш граф и ги н и ан и кд аш ҳайдовчилар 
меҳнатини таш ки л этиш учун асос бўлади.
Ш аҳар аҳ о л и си н и н г енгил автом оби лларга бўлган та­
л аб и н и ан и кд аш д а барча турдаги пассаж и р тр ан сп о р тл а-
23 2

---

рида таш илаётган п ассаж и рл арн и н г 3-6 ф о и зи енгил ав то ­
м обилларга тўғри келади деб қабул қи лиш м ум кин.
К ўп ч и ли к тек ш и рувч и м у а л л и ф л ар н и н г ф и к р л ар и га 
кўра ш аҳар ичи таш и ш лар и д а енгил ав то м о б и лл ар н и н г 
ўртача тўлиш и 2,3 пассаж и рга тен г, ш аҳар атроф и д а эса 
3,1 пассаж ирга тен г экан .
Енгил такси автом оби лларида таш и л и ш и лози м бўлган 
пассаж и рлар сон и а н и қ л ан ган д а н сўнг, автом оби лларга 
бўлган TLLia6 уларнинг си ғдира олиш хусусиятига кўра қуй- 
идагича аниқлан ади :