«Автомобил йщллари» кафедраси автомобил йщлларини лойихалаш асослари

Мавзу: Ер ишлари ыажмини аниьлаш. Амалда ер ишларини жадвалдан номограммалардан, кундаланг кесимлардан аниьлаш. Тупроьни ташиш узоьлигини аниьлаш.


Режа:

1. 
   Ер ишлари ыажмини аниьлаш.
   
2. 
   Амалда ер ишларини жадвалдан номограммалардан, кундаланг кесимлардан аниьлаш.
   
3. 
   Тупроьни ташиш узоьлигини аниьлаш.
   

Таянч сщзлари ва иборалари:
-Тупроь ишлари, хажм, юза, жадвал, ЭЫМ, кщтарма, щйма, ташиш, масофа.

Ишни ташкил ьилиш лойиыасини тузиш, ва йщл ьурилиш машиналарини танлаш учун тупроь ишлари ыажми аниьланган бщлиши лозим. Тупроь ишлари ыажми бщйлама кесим ишчи белгилари асосида ыисобланади 11.7-расм [1].

Бу ерда
F₁=(В+m-H₁)H₁ F₂=(В+m-H₂)H₂

V_пр=F_срL

Лойиыа ташкилотларида тупроь ишлари ыажмини ыисоблаш махсус жадваллар асосида бажарилади: бу жадвал Митин Н.А., тахрири остида чиььан. «Автомобил йщллари йщл пойи ер ишлари ыажмини ыисоблаш учун жадваллар».

Жадвалларда L участкага боцлиь равишда Н₁+Н₂ ишчи белгилар йициндисидан келиб чиьиб йщл пойи ыажми миьдори келтирилган. Тупроь ишлари хажмини хисоблаш учун аввалом бор, йщл пойи кундаланг кесими чизиб олинади ва улар шаклларга ажратилади ва хар ьайси шакл юзаси алохида F харфи билан белгиланиб чиьилади 11.10-расм [1].

F₁+F₂=K F₃+F₄+F₅=У_щйма

Ён ариьчалар ыажми ыисоб ишларини енгиллаштириш учун щйма ыажмига ьщшиб олинади. Кщтарма ыажмини аниьлашда ён ариьчалар ыажми алоыида ьщшимча жадвалларда берилади.

Ыозирги кунда тупроь ишлари ыажми ЭЫМ ларда бажарилади.
Ер ишлари ыажмини аниьлашда зичлаш ишлари бажарилади, бунда 1,05-1,10 гача миьдорда тузатувчи коэффициент киритилади 11.11-расм [1].
Кщтармада йщл тщшамаси ыажми миьдоридаги тупроь кщтармага кам тукилади. Уймаларда шунча миьдордаги тупроь кщпроь щйиб олинади.
Тупроьни ташиш масофасини аниьлашда кщтарма ва щйма ыажми аниьланилади. Щймадан кщтармага тупроьни ташишда бульдозер, скрепер ёки экскаватор-автосамосвалдан фойдаланишимиз мумкин. Бульдозер учун щймадан энг самарали ташиш, яъни тупроьни суриш масофаси 300 м.гача, скрепер учун 1,5 км.гача, 1,5 км.дан узоь бщлса экскаватор ва автосомасвал танланади.
Кщтарма ьуришда ён захирадан тупроь олиш мумкин. Кщтармани карьердан тупроь ташиб келиб ьщрганда ташиш масофаси ьщйидаги чизма асосида аниьлаймиз.
Назорат саволлари:

1. 
   Ер ишлари хажми ьандай аниьланилади?
   
2. 
   Ер ишларини аниьлашда ЭЫМ дан фойдаланиш даражаси ьандай?
   
3. 
   Тупроьни ташиш масофаси ьандай аниьланилади?
   

15-МАЪРУЗА