"avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish texnologiyasi"

5320200-Mashinasozlik texnalogiyasi, mashinasozlik ishlab chiqarishini jixozlash va 
avtomatlashtirish yo‘nalishi talabalari uchun
“Avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish texnologiyasini asoslari” fanidan testlar to‘plami 
 
T
a
rt
ib 
ra
qa
mi
 
Test topshirig‘i 
To‘g‘ri 
javob 
A 
Muqobil javob 
V 
Muqobil 
javob 
S 
Muqobil javob 
D 
1 
4 
5 
6 
7 
8 
1 
Mashina xizmat vazifalari 
tarkibiga qaysilar kiradi 
*B va С 
Mashina 
ishonchliligi , 
mashina 
chidamliligi 
Estetik 
ko‘rinishi , 
xizmat 
ko‘rsatishga 
qulayliligi 
Mashina 
detallarining
yuqori aniqlikda 
tayyorlanganligi 
2 
Mashinaning sifat 
ko‘rsatkichlarida eng muxim 
ko‘rsatkich bu 
*Mashina
ning 
aniqligi 
Karroziyabardoshli
k 
Mashinanin
g tashqi 
ko‘rinishi 
Qayta ishlash 
mumkinligi 
3 
Detallarga ishlov berishda
istalgan o‘lchamga rioya
qilanayotgandagi xatolik 
detallarni o‘rnatishdagi qanday 
xatoliklarga bo‘linadi 
*Dinamik
statik. 
Master va operator 
xatoligi 
Stanok 
xatoligi 
Operator 
xatoligi 
4 
Vallar sinfiga qaysi detallar 
kiradi 
*Val ,o‘q , 
barmoq, 
sapfalar 
Vtulkalar, gilzalar 
SHesternyal
ar , val, 
o‘qlar 
o‘q , val, sapfa 
5 
Mashina detallarida ko‘pincha 
qanday teshiklar uchraydi 
*Ava D 
Konusimon 
Silindrik 
Pogonali 
6 
Tashqi rezba ochish uchun 
qanday asboblardan 
foydalaniladi 
*grebka, 
flashka, 
keskich , 
metchik. 
keskich , metchik, 
xarakatsiz metkich 
grebka, 
flashka , 
xarakatsiz 
metkich 
grebka, , 
metchik 
7 
Bazalarni tanlashda qaysi 
parametrlarga amal qilish kerak. 
*Bva C 
Bazalarning ustma-
ust tushishiga 
O‘rnatish 
bazasi 
turg‘unli 
Amal 
qilinmaydi 
8 
Magazindan 
shpindelga 
va 
shpindeldan magazinga asbob 
qisqichini yuklash 
uchun qanday maxsus mexanizm 
qo‘llaniladi. 
*Avtooper
ator 
zanjirli 
magazinlar 
asboblar 
magazin
i 
Agregat 
dastgohlar 
9 
Qo‘yimlarni tanlashda 
bajariladigan ishlar tartibi 
*1.detal 
yuzasi 
g‘adir-
budirligi 
va talab 
etilgan 
aniqlikka 
1. yetarlicha 
yuklanish 
koeffitsientida 
kerakli mehnat 
unumdorligini 
ta’minlashi; 
1.detaldan 
foydalanish 
xususiyatlar
iga, ishlab 
chiqarish 
turi, metal 
tajemkorligi
barcha javoblar 
to‘g‘ri. 

---

167 
erishish 
uchun 
o‘tishlar 
sonini 
o‘rnatish. 
2. mos 
formulalar 
yordamida 
minimal 
qo‘yim 
miqdorini 
hisoblash; 
3. 
texnologik 
o‘tishlar 
bo‘yicha 
chegaraviy 
oraliq 
o‘lchamlar
ni va 
zagotovka
ning 
yakuniy 
o‘lchamlar
ini 
aniqlash. 
2.ishlab 
chiqarilayotgan 
detallarni zarur 
aniqlik va sifatni 
olishini 
ta’minlashi; 
ga qarab 
zagotovkani
ng 
ko‘rinishi 
tanlab 
olinadi; 
2.jadval 
yoki 
hisoblash 
yo‘li orqali 
ishlov 
beriladigan 
yuzalarga 
qo‘yimlar 
belgilanadi; 
3. 
zagotovkani
ng chizmasi 
chiziladi va 
uning 
og‘irligi 
hisoblanadi; 
4. 
zagotovkani
ng tan-narxi 
hisoblanadi. 
10 
Istalgan texnologik jarayonni 
bajarishda davr davomiyligi 
topish formulasini ko‘rsating 
*
T = t
p
 + 
t
x
, 
Qd = 
1
/T
Qd = 1/tp = 
Qt 
11 
Ishlab 
chiqarish 
jarayonlarini 
avtomatlashtirishning rivojlanish 
tendensiyasini tahlil qilishning
asosiy tamoyili. 
*1. 
texnologik 
qurilmalar 
guruhini 
avtomatlas
htirish, 
avtomatik 
liniyalar 
yaratsih; 
2. ishlab 
chiqarish 
jarayonlari
ni to‘liq 
avtomatlas
htirish, sex 
va avtomat 
zavodlar
yaratish.
 
1.Metal kesish 
dastgohlarini ish 
siklini 
avtomatlashtirish 
2. Zagotovkani 
o‘rnatish 
jarayonlarini 
avtomatlashtirishni
ng o‘ziga xos 
xususiyatlari. 
1.har bir 
o‘tish uchun 
hisoblangan 
minimal 
qo‘yim va 
dopusklarni 
aniqlash; 
2. mos 
formulalar 
yordamida 
minimal 
qo‘yim 
miqdorini 
hisoblash; 
1.zagotovkaning 
chizmasi 
chiziladi va 
uning og‘irligi 
hisoblanadi; 
2.zagotovkaning 
tan-narxi 
hisoblanadi. 
12 
Turli dastgoh va robotlarning 
joylashuvidan asosiy uch xili 
*xamma 
jovoblar 
to‘g‘ri. 
yaxlit o‘rnatilgan 
robotli RTK; 
yuqorida 
(shiftda) 
joylashgan 
polga 
joylashgan 
robotli RTK. 

---

168 
ko‘rsatish mumkin bular 
qaysilar. 
robotli 
RTK; 
13 
RDB dastgohlarida kesuvchi 
asboblar 
almashinuvini 
avtomatlashtirish necha xil yo‘l 
bilan bajariladi. 
*3 xil 
5 xil 
almashtirib 
bo‘lmaydi. 
2 xil 
14 
Revolver 
kallaklarning 
afzalliklari qaysilar: 
*konstruks
iyasining 
soddaligi 
va ish 
vaqtida 
yuqori 
ishonchlili
gi; 
revolver kallagini 
gabaritining 
kattaligi 
sig‘imining 
ozligi, 
buning 
natijasida 
dastgohning 
texnologik 
imkoniyatla
rini 
cheklanishi 
asboblarni 
magazindan 
yuklash 
qulayligi; 
15 
Asboblar 
magaziniga 
qaysi 
talablar qo‘yiladi. 
*A,B va C 
asboblarni 
magazindan 
yuklash qulayligi 
shpindelga 
o‘rnatish 
uchun qulay 
bo‘lgan 
nuqtaga 
navbatdagi 
asbobnikelti
rish; 
asbob 
qisqichlariga 
qirindilarning 
tushishi, 
16 
Agregat dastgohlar qanday 
maqsadda qo‘llaniladi. 
*yuqori 
unumdorli
kni 
ta’minlash 
uchun 
ish vaqtini 
kamaytirish uchun 
barcha 
javoblar 
to‘g‘ri. 
ko‘p maxsulot 
ishlab chiqarish 
maqsadida 
17 
Agregat dastgohlardan 
foydalnilayotganda detal 
konstruksiyasining 
texnologikligi bo‘yicha maxsus 
talablar qo‘yiladi.
1. Ishlov beriladigan yuzalar 
kesuvchi asbob o‘qi bo‘ylab 
o‘tish harakatini 
amalga oshirilishi 
2. Detal konstruksiyasidagi 
ishlov beriluvchi yuzalarning bir 
o‘qda yotishi. 
3. Barcha yuzalariga bir 
o‘rnatishda ishlov berish 
imkoniyati. 
4. Teshiklar orasidagi masofa va 
o‘zaro joylashuvini hisobga 
olgan holda bir 
vaqtning o‘zida bir necha 
shpindel yordamida teshiklarga 
ishlov berish. 
*xamma 
javoblar 
to‘g‘ri 
1,2,5,8 
1,2,6,7 
3,4,6,9 

---

169 
5. Ishlov berish yuzalariga 
asbobning bemalol kirish 
imkoniyati. 
6. Zagotovka bikirligining ozligi 
sababli kesish maromlari 
chegarallanmaganligi. 
7. Zagotovka bazasida ishonchli 
bazalarning mavjudligi; 
8. Katta diametrli ichki rezbani 
boshqa konstruktiv element 
bilan 
almashtirish imkoniyati; 
9. Detal konstruksiyasida yopiq 
turdagi shponka ariqchalarining 
mavjudligi. 
18 
Agregat 
dastgohlarning 
komponovkasi 
tarkibi 
ishlov 
berish turiga ko‘ra qanday 
turlarga bo‘linadi. 
Javoblarni 
xammasi 
*noto‘g‘ri. 
Parallel ketma-ket 
.parallel ketma-ket. 
Bo‘lama 
gorizantal 
Bo‘ylama 
parallel 
19 
Zagotovkani tayyorlash 
jarayonlari va uning texnologik 
tan-narxni hisoblash qaysi 
formuladan amalga oshiriladi. 
*
20 
Agregat dastgohlarining kuch 
organlari qaysilar. 
*Barcha 
javoblar 
to‘gri 
o‘tishlar kuchining 
yig‘indisi orqali 
kuch stoli 
tanlanadi; 
kesish 
quvvati va 
asbobni 
aylanish 
tezligi 
samaradorli
gini 
ta’minlash 
orqali 
kesish 
jarayonlarin
i amalga 
oshirish 
uchun kuch 
babkasi 
tanlanadi; 
talab etilgan 
sondagi o‘tishga 
bog‘liq ravishda 
uzatish 
qurilmasi - 
baraban, 
21 
Dastgoh komponovkasi 
detalning ichchi kallaklar, 
uzatish qurilmalari 
konstruksiyasi, boshqarish va 
uzatma qurilmalarning 
joylashuviga nisbatan 
dastgohdagi 
qanday 
parametriga bog‘liq. 
*Dastgox 
shpindilig
a. 
O‘rnashgan 
joyiga. 
Dastgox 
kompan
ovkasig
a. 
Dastgox 
ichci 
zonasiga. 
22 
Agregat 
dastgohlar 
kuch 
mexanizmlarining 
o‘tish 
harakatlari yo‘nalishiga mos 
ravishda qanday tayyorlanadi . 
*vertikal, 
gorizontal 
va aralash 
Gorizantal 
Vertikal 
Gorizantal 
vertikal 

---

170 
23 
Dopusk nima 
*O‘lcham
dan 
joizligi 
Detallga berilgan 
qimmat 
Detalni 
o‘lchami 
Kvalitet 
24 
Texnologik 
marshrutni 
dastlabki tayyorlash. Seriyali 
ishlab chiqarish hozirgi vaqtda 
qaysi xususiyatlarga ega: 
1) seriyali ishlab chiqarish 
uchun RDB dastgohlari va 
sanoat robotlari keng 
qo‘llanilmoqda; 
2) RDB dastgohlarini qo‘llash 
bir ishchi o‘rnida bir qancha 
jarayonlarni 
jamlash imkonini beradi. 
3) o‘tishlar kuchining 
yig‘indisi orqali kuch stoli 
tanlanadi; 
4) keshish quvvati va asbobni 
aylanish tezligi samaradorligini 
ta’minlash 
orqali kesish jarayonlarini 
amalga oshirish uchun kuch 
babkasi tanlanadi; 
*1va2 
3 va 4 
1va 3 
2va 4 
25 
Yig‘ish jarayoni mashinalarni 
tayyorlashning qaysi bosqichi 
xisoblanadi. 
*Yakunlo
vchi 
Dastlabki 
Turli 
bosqichda 
To‘g‘ri javob 
yo‘q 
26 
Mashinani yuqori aniqlikda 
ishlatishda erishish mumkin. 
*Mashina 
detallarini 
yuza 
tozaligi 
yuqori 
darajada 
bo‘lishi. 
Operator va ishchi 
xizmatchilarni 
belgilab qo‘yilgan 
qonun va 
qoidalarga to‘liq 
amal qilishi. 
Mashinalarn
i tayyorlash 
jarayoni 
barcha 
ekspluatatsi
ya, 
shuningdek 
ekspluatatsi
ya 
chog‘idagi 
ishonchlilik 
va puxtalik 
ko‘rsatkichl
arga 
erishishga 
yuqori 
sifatli 
yig‘ish, 
sozlash va 
sinash 
bosqichlarin
i 
shaoitlarida 
Yig‘ish 
jarayonida 
stanoklarning 
toliq 100% 
aniqlikda 
ishlashi 

---

171 
erishish 
mumkin 
27 
Bu sifatli mahsulotni yig‘ish 
jarayonida 
turli 
sabablarga 
ko‘ra 
detallarning 
o‘zaro 
joylashishidagi xatoliklarning 
paydo 
bo‘lishi 
bilan 
yig‘ilayotgan 
mahsulotning 
aniqlik va ish sifatini sezilarli 
tushirishi bilan bog‘lanadi. 
Bunday 
xatoliklar 
sababi 
qaysilar bo‘lishi mumkin: 
*Xamma 
jovoblar 
to‘g‘ri. 
- kerakli joyga 
joylashtirish va 
o‘rnatish vaqti 
oralig‘ida 
detallarning 
nisbatan surilishi; 
- birikuvchi detal 
yuzalarida 
nuqsonlarning 
paydo bo‘lishi; 
- birikuvchi 
detallarni 
joylashtirish 
va o‘rnatish 
paytida 
ularning 
aniq va 
to‘liq 
bog‘lanishig
a halaqit 
beradigan 
elastik va 
plastik 
deformatsiy
a. 
- ishchilar 
tomonidan 
yig‘ilayotgaan 
detallarni 
mo‘ljallash va 
o‘rnatishda 
yo‘l qo‘yadigan 
xatolari; 
- yig‘ish 
jarayonida 
qo‘llaniladigan 
kalibr va 
o‘lchov 
qurilmalarini 
o‘rnatishdagi, 
sozlashdagi 
hamda 
mashinada 
detalning aniq 
joylashuvini 
nazorat 
qilishdagi 
nuqsonlar; 
shuningdek 
o‘lchov 
asboblarining 
xatoligi 
28 
Yig‘uv 
ishlarini 
bajarish 
mashinalarni ishlab chiqarishga 
sarflanadigan umumiy mehnat 
hajmining katta qismini tashkil 
qiladiganni nimaga bog‘liq. 
*Vaqt 
sarfi 
Mexnat 
unumiga 
Xizmatc
hilar 
soniga 
Masxulot 
soniga 
29 
Mashinani yuqori aniqlikda 
ishlab chiqishi nimaga bog‘liq? 
*Mashina 
detallarini 
tozaligi 
yuqori 
bo‘lishi. 
Operator va ishchi 
xizmatchilarni 
belgilab qo‘yilgan 
qonun va 
qoidalarga to‘liq 
amal qilishi. 
Mashinalarn
i tayyorlash 
jarayoni 
barcha 
ekspluatatsi
ya, 
shuningdek 
ekspluatatsi
ya 
chog‘idagi 
ishonchlilik 
va puxtalik 
ko‘rsatkichl
arga 
erishishga 
yuqori 
sifatli 
Yig‘ish 
jarayonida 
stanoklarning 
toliq 100% 
aniqlikda 
ishlashi 

---

172 
yig‘ish, 
sozlash va 
sinash 
bosqichlarin
i 
shaoitlarida 
erishish 
mumkin 
30 
Ishlab chiqarish turiga ko‘ra 
yig‘uv ishlariga sarflanadigan 
vaqt yapli va katta seriyali 
ishlab 
chiqarish 
sharoitida
necha % ni, tashkil qiladi. 
*20-30% 
30-40% 
35-45% 
50-85% 
31 
Ishlab chiqarish turiga ko‘ra 
yig‘uv ishlariga sarflanadigan 
vaqt kichik seriyali ishlab 
chiqarishda necha % tashkil 
qiladi. 
*35-45% 
50-85% 
35-50% 
20-30% 
32 
Yig‘ish jarayonlarining 50 - 
85% qo‘l mehnati orqali 
amalga oshiriladi va bunda 
korxona nimalarga tayanadi. 
*Ava B 
Ishchining 
malakasiga 
YAngi 
inovatsion 
g‘oyalarni 
ishlab 
chiqishga 
va uni 
amaliyotga 
tadbiq 
etishga 
Ishchi kuchiga 
33 
Zagotovka yoki mahsulotning 
tarkibiy qismlarini bir ajralmas 
yoki ajraluvchi bo‘lak hosil 
qilish bu –? 
*Yig‘ish 
Saralash 
Qayta 
ishlash 
Tayyor 
maxsulot 
34 
Yig‘ish ishlari qanday amalga 
oshiriladi. 
*A,B va C 
Payvandlash, 
qalaylash 
Biriktirish , 
kleylash 
Rezba orqali 
biriktirish 
35 
Birga ishlov berish maqsadida 
zagotovkalarni yig‘ish qanday 
yig‘ish deyiladi. 
*Oraliq 
yig‘ish 
Dastlabki 
yig‘ish 
So‘ngi 
yig‘ish 
O‘rta yig‘ish 
36 
Detallarni qanday yig‘ish orqali 
jarayoni ko‘pgina hollarda 
umumiy 
yoki 
birikmalarni 
yig‘ish bosqichida amalga 
oshiriladi. 
*payvandl
ash orqali 
kleylash orqali 
oddiy 
biriktirish 
orqali 
rezba orqali 
biriktirish 
37 
Mashinasozlik ishlab chiqarish 
bosqichlari qaysilar 
*A,B va C Zagatovkalarni 
olish 
Zagatovkala
rga mexanik 
ishlov 
berish 
Mashinalarni 
yig‘ish va sinash 
38 
Konstruktor bilan umumiy
vazifalarni echishda 
mashinalarning yig‘uv 
*A,B va D 
- oldinga qo‘yilgan 
vazifani anik 
tasavvur qilishi; 
- mashina 
oldiga 
qo‘yilgan 
vazifani qay 
- mos
ishlab chiqarish
texnologik
jarayonini

---

173 
texnologik jarayonlarini ishlab 
chiquvchi texnolog qaysi 
shartlarni bajarishi shart: 
tariqa 
bajarishini 
tushunishi; 
qurish orqali
mashinadagi 
barcha kerakli 
aloqa uchun 
talab etilgan 
aniqlikni 
ta’minlash;
detallarni ishlab
chiqarish
texnologiyasiga
yig‘uv
talablarini va 
ularning aniqligi 
nazoratini 
taqdim etish. 
39 
Seriyali ishlab chiqarish
takrorlanuvchi partiya –? 
*Detallarn
i ishlab 
chiqarish
bilan
farqlanadi.