"avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish texnologiyasi"

2-MA’RUZA 
MAVZU: ZAMONAVIY TEXNIK VOSITALAR IMKONIYATILARI 
Ma’ruza rejasi: 
1.Bir turdagi buyumlarni donali, seriyali va yalpi ishlab chiqarish sharoitida 
tayyorlanish texnologiyasidagi farqlanish.
2.Boshqaruv dasturli dastgohlarning qo‘llanish sohalari va texnologik imkoniyatlari.
3 Moslanunchan ishlab chiqarish tizimlari.
4 Material tejash texnologiyasi mohiyati.
Tayanch so‘zlar va iboralar:
mustahkamlash koeffitsienti, donali, seriyali, yalpi ishlab
chiqarish, metal kesish dastgohlari uchastkalari, samaradorlik, oslanuvchan ishlab chiqarish
tizimlari, RDB dastgohlari avlodlari, tejamkor texnologiya, foydalanish koeffitsienti
Mashinasozlikda tayyorlanayotgan mahsulotning ishlab chiqarish jarayoni
va xarakteriga ko‘ra turli jarayonlarni mustahkamlash koeffitsenti K
jm
ga ega uch 
turga bo‘linadi: donali, seriyali va yalpi.
Ko‘rsatilgan har bir ishlab chiqarish turi ishlab chiqarish texnologik 
jaroyonlari bilan farqlanadi.
Donali ishlab chiqarishda mahsulotlar oz miqdorda ishlab chiqariladi, shuning 
uchun har bir dastgohda davriy qaytarilmaydigan turli-tuman ishlar bajariladi. 

---

Нгтгқфдш”1987 
Donali ishlab chiqarish korxonalarida universal dastgohlarni qo‘llash afzal
ko‘riladi (ya’ni sexlar tokarlik, frezerlash, parmaslash va b. uchastkalarga 
bo‘linadi). Ishlab chiqarish texnologiyasida me’yoriy kesuvchi va universal
o‘lchash asboblar qo‘llaniladi.
Nuqsonlarning oldini olish maqsadida asosiy qimmat va og‘ir detallar
ularga bog‘lanadigan boshqa detallardan avval ishlov beriladi va bu orqali
ishlov berish jaroyinida yuzaga keladigan asosiy detal o‘lchamlarining
chetlanishlari to‘ldiriladi.
O‘zaroalmashunuvchanlik prinsiplariga to‘liq amal qilinmaydi (aks holda
ko‘p
sondagi maxsus o‘lchash vositalarini talab etilar edi). Shu sababli yig‘uv 
jaroyinida o‘lchamlarni moslash ishlari olib boriladi.
Seriyali ishlab chiqarish takrorlanuvchi partiya – seriyada detallarni ishlab 
chiqarish bilan farqlanadi. Partiyadagi detalarning soni, ularning o‘ziga xos 
xususiyatlari va sermehnatligi, yil davomida takrorlanishiga ko‘ra kichik, o‘rta
va katta seriyali ishlab chiqarishlarga bo‘linadi.