Avtomatika elementlarining prinsipial sxemalarda grafik ifodalanishi

 
3. Laboratoriya qurilmasining qisqacha tavsifi

1. Qadamli izlagichli moslamani boshqarish sxemasini stendda yigish. Buning 
uchun tashqi simlar bilan klemmalar orqali sxemaning asosiy elementlari ulanadi. 
2. Sxemani o‘qituvchi tekshirganidan so‘ng, stend manbaga ulanadi 

---

22 
3. SA1 va SA3 kalitlari qo‘shiladi. 
4.Sxema quyidagi rejimlarda tekshiriladi: 
-qo‘lda boshqarish (SB1 knopkasi): 
-programmali boshqarish (SA2 raqam tergich): 
qadamli izlagich ishi sonli nidikator yordamida nazorat qilinadi. 
 
Nazorat savollari 
 
1.
Qаdаmli izlаgich qаyеrlаrdа qo'llаnilаdi?
2.
Qаdаmli izlаgich qаndаy qismlаrdаn ibоrаt?
3.
Qаdаmli izlаgichning shаrtli bеlgilаnishi?
 
6-LABORATORIYA ISHI
 
STABILLASHTIRUVCHI QURILMANI O‘RGANISH
 
 
 
1.Ishning maqsadi 
O‘zgaruvchan kuchlanishli ferrorezonansli stabilizatorning ishlash prinsipini 
o‘rganish va uning tavsifnomasini tadqiq qilish. 
2. 
Umumiy tushunchalar
 
Qandaydir kattalikning (tezlik, suyuqlik sathi, bosim, aylanish momenti, tok, 
qarshilik, kuchlanish va x.k) doimiyligini ta’minlovchi qurilmaga stabilizator 
deyiladi. 
Avtomatika asosan elektr kattaliklarning stabilizatori qo‘llaniladi. Ular ikki 
sinfga bo‘linidi: parametrik va kompensatsion stabilizator. 
Parametrik stabilizatorlar o‘z asosiga chiziqsiz chiqish tafsifnomali elementni 
oladi. Chiziqsiz elementning shu xossasidan foydalanib, chiqishdagi kattalikni
stabillashtiruvchi sxema ishlab chiqiladi.
Kompensacion 
stabilizatorlar 
qoidaga 
asosan, 
yuqori 
stabillashtirish 
koeffitsiyentiga ega bo‘lib, stabillashtirishning murakkab yopiq avtomatik 
sistemasidan tashkil topgan. 
Stabilizatorlarning turli konstruktsiyalari va ishlash prinsiplari bo‘yicha 
ko‘proq I.F. Borodin muallifligidagi (bildirgichdan) bilib olish mumkin. 
Avtomatikada 
keng 
miqyosda 
o‘zgaruvchan kuchlanish parametrik 
ferrorezonansli stabilizatorlar qo‘llaniladi. Ushbu labaratoriya ishida ana shu 
stabilizatorlarning ishlash principini ko‘rib chiqamiz.
Stabilizator birlamchi cho‘lgamiga kondensator ulangan transformator 1 dan va 
havo oraligi bilan qilingan magnit o‘tkazgich o‘zakli transformator 11 dan tashkil
topgan (6.1-rasm). 
Tokning rezonansiga ko‘ra transformator 1 to‘yingan rejimda ishlaydi va
6.2-rasmdagi tavsifnomani ifodalaydi. (I
chi=
1
= 

(4
kir
) Kuchlanishni stabillashtirish 
joyida tavsifnomaning ogishi burchak orqali aniqlanadi.

---

23