Автоматика асослари ва микропроцессор техникаси

Адреслар шинаси. Процессор борилган вақтда маълумот алмашувчи қурилма адресини (номларини) аниқлаш учун хизмат қилади.
Маълумот шинаси – бу микопроцессор техникаси барча қурилмалари орасида ахборот кодларини узатиш учун қўлланилади. Маълумот шинаси доим икки йўналишли бўлади.
Бошқариш шинаси ва микропроцессор техникасидан фарқли равишда алоҳида бошқарув сигналларидан ахборот бўлади. Баъзи бир сигналлар маълумотларни қабул қилишни тасдиқлаш, ҳамма қурилмаларни бошланғич ҳолатга қайтариш, барча қурилмаларни тактлаш учун ишлатилиши мумкин.
Таъминот шинаси – ахборот сигналларини кўчириш учун эмас, балки, тизимни энергия билан таъминлаш учун мўлжалланган микропроцессор техникасида битта таъминот манбаи (кўпроқ 3Б) ёки бир нечта таъминот манбаи (одатда -5В,]12В ва –12) бўлиши мумкин. Ҳар бир таъминот кучланишга ўз алоқа линияси бўлади. Ҳамма қурилмалар бу линиялари параллел уланади.


Микопроцессор техникасидан барча ахборот кодлари ва команда кодлари шиналар орқали навбат билан, кетма-кет узатилади.
Умумий ҳолатда микопроцессор таркибига қуйидагилар киради. (2-расм) арифметик мантииқий қурилма (АЛУ), узилишлар блоки (БП), команда дешифратори ва бошқариш схемаси (ДСК ва СУ), команда регистри (РК), адреслар ва маълумотлар буфери (БА, БД); умумий қўлланиладиган регистрлар (РОН), индексли регистр (ИР), стек (С), унинг кўрсаткичи (УС), дастурий ҳисоблагич (ПС), регистр аккумулятор (А), аломат регистри (РП), инкремент-декремент схемаси (ПД).



2-расм. Микропроцессорнинг мантиқий структураси
Барча микропроцессорлар ушбу расмда кўрсатилгандай ҳамма қисм ва блоклардан иборат бўлмайди. Ушбу ҳолларда мос функциялар дастурий бажарилиши мумкин, баъзи махсус регистрлар сифатида РОН ёки хотира ячейкасидан фойдаланиш мумкин.
Микопроцессор техникаси лойиҳасида шуни ҳисобга олиш керакки, уларнинг самарадорлиги ва функционал имкониятлари тўғридан тўғри микопроцессор ички шинасини ташкил этишига боғлиқ бўлади. Якуний ҳисобда уларнинг сони микропроцессор техникаси тузилиши ва тавсифномасига сезиларли даражада таъсир қилади.
Микропроцессор техникасида ахборотни қайта ишлаш жараёни унинг марказий қурилмаси - микропроцессор ёрдамида амалга оширилади. микропроцессор намунавий структураси энг умумий ҳолда АЛУ (3-расм, а), умумий қўлланиладиган регистрлар тўплами (РОН), буфер регистри (БР) ва силжиш регистрлар (РСдв)