Avtomatika asoslari va avtomatik rostlagichlar : Elektr ta'minoti : O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

3 -§ . RO STLO VCH I ORGANLAR
R ostlovchi o rg a n la r texnologik o q im liniyasida ishlab ch iq arish
obyektlariga paxta m ahsulotlarini u zatish, energiya, havo, gaz, suv, 
yonilg‘i, suyuqliklar, b u g 1 va h o k azo lar o q im in i (sarfini) o 'z g artirib , 
texnologik jaray o n g a bevosita t a ’sir qiluvchi va u n in g o p tim a l sh a rt- 
sh aro itlard a o ‘tish in i t a ’m inlaydigan asosiy o rg a n la rd an biridir.
P axta zavodlarida paxta m ahsulotlari gaz va issiq havo sarfini 
rostlash u c h u n tiq in lar, aylanuvchi to ‘siqlar, k ran lar, z o lo tn ik la r va 
b o sh q alar q o ‘llaniladi.
R ostlovchi organ larn in g ishi u ning nisbiy sarfni ta v sif grafigi
q = f(S ) b ilan b elgilanadi, b u n d a , 
q = -Q —
paxta m ah su lo tla ri yoki
1 1 0

---

A V TO M A TIK A A SOSLA RI VA A V TO M A TIK R O S T L A G IC IIL A R
energiyaning nisbiy sarfi: Q va 
Qmax
paxta m ah su lo tlari, havo va
Y
energiyaning o 'ta y o tg a n va m aksim al m iq dorlari; 
S =
----- rostlovchi
^niax
o rg an n in g nisbiy surilishi; Y va Ymax rostlovchi org an n in g surilishi va
uning surilishi m u m k in boMgan m aksim al qiym ati.
R ostlovchi organlar:
1. R ostlash d ia p a z o n i—rostlovchi o rgan za tvorining ikki eng 
c h etk i holatlariga surilganda S paxtaning nisbiy sarfi q ning o ‘zgari- 
shiga.
2. Surish k u c h i-ro s tlo v c h i o rg an n i b ir h o la td a n ikkinchi holatga 
o ‘tk azish (surish) u c h u n kerak b o 'lad ig an kuchga k o ‘ra b ah o lan ad i.
R ostlovchi org an n in g sa rf tavsif g ra fig i-b o sim tushishi o ‘zgar- 
m agan h o ld a, rostlanuvchi m od d an in g sarfi bilan t o ‘siq surilishi 
orasidagi bo g ‘lanishga m uvofiq ifodalanadi. R ostlovchi organning 
nisbiy sarfi tav sif grafigi t o ‘g ‘ri chiziqli b o ‘lishi talab qilinadi.
R ostlovchi 
o rganning 
av to m atik
sistem ada 
ishlashi 
u ch u n
ta n lash d a ish obyektining tavsif grafigi bilan rostlovchi organning 
tav sif grafigining o ‘zaro m osligiga katta e ’tib o r beriladi. R ostlovchi 
organga m isol sifatida 21-rasm d a aylanuvchi to ‘siqli (zaslonkali) 
q uvurning tuzilishi k o ‘rsatilgan.
A*
21- 
rasm.
A ylanuvchi t o ’siqli te m ir quvur: 
1- ay lan u v c h i to ’siq; 2 - t o ’siq dastasi.
I l l

---

A V TO M A TIK A A SOSLARI VA A V TO M A TIK R O S T L A G IC H L A R