Avtomatika asoslari va avtomatik rostlagichlar : Elektr ta'minoti : O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

-4
- 10
-5
V t). S ezgirlardan 
ch iq ad ig an
b u n d a y
signal 
avtom atik 
sistem alardagi 
ijrochi 
e le m e n tla m i ishga tu sh ira olm aydi.
S ignal kuchay tirg ich lar tashqi energiya m an bayining tu rig a qarab 
elektrik, pnev m atik , gidravlik va boshqa turlarg a b o ‘linadi. B unday 
kuchay tirg ich lar statik holat tavsifi va k u chaytirish koeffitsiyentlari 
bilan b ir-b irid a n farq qiladi. K uchaytirish koeffitsiyenti va tash q i 
energiya m anbayining q u w a ti k u chaytirgichlarni tavsiflovchi asosiy 
p a ra m e trla r hisoblanadi. 
K uchaytirish 
koeffitsiyenti 
q uyidagicha 
ifodalanadi:
b u n d a, 
X ch
—k u ch aytirgichning chiqishidagi signal;
Xk—kuch ay tirg ich n in g kirishidagi signal.
E lektrik signal k uchaytirgichlarning k u chaytirish koeffitsiyenti 
signalning q u w a ti R , to k i I yoki k u chlanishi U o rq a li ifodalanishi 
m u m k in , 
u lar 
m os 
ravishda 
q u w a t b o ‘yicha 
kuchaytirish
koeffitsiyenti, to k b o ‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti va k u ch lan ish
b o 'y ic h a
k u chaytirish 
koeffitsiyenti 
deb 
ataladi. 
B arq aro r 
ish 
holatdagi chiqish signali 
X ch
b ilan kirish signali 
X k
orasidagi
9 7

---

A V T O M A T IK A A SO SLARI VA A V T O M A T IK R O S T L A G IC H L A R
bo g ‘lanish 
X ch
=
f ( X k)
signal k u chaytirgichlarning statik tavsif
grafigi deb ataladi. S tatik tav sif grafiklariga k o ‘ra k u ch ay tirg ich lar — 
uzluksiz va uzlukli (16 a,b -rasm ) signal kuchay tirg ich turlariga 
b o ‘linadi. U zluksiz tavsifli kuchaytirgichlar sifatida elek tro n , m agnit, 
gidravlik, p n ev m atik signal kuchaytirgichlarni k o ‘rsatish m u m k in . 
U zlukli tavsifli kuchaytirgichlarga esa rele turidagi kuchay tirg ich lar 
kiradi.
Signal k uchaytirgich elem entlariga quyidagi ta la b la r q o ‘yiladi: