Avtomatik boshqarish

W y o p iq ( P ) ~ i ±Wi(p) W2(p) ^(4.66)

72





www.ziyouz.com kutubxonasi

Yuqoridagi (4.66) ifoda zvenolari o‘zaro teskari ulangan yopiq sistemaning umumiy formulasidir.

Ma'lumki, musbat teskari bogianishni qoilagan holda, bu ifodaning mahrajida minus ishorasi yoziladi va aksincha, chunki

K. (p) K (p)

w\(p) = q wi(P) ~ d (py ifodalami hisobga olgan holda yopiq

sistemaning umumiy uzatish funksiyasi Wyopiq(p) uchun quyidagi ifoda o'rinli boiadi:
^ ( p y p ^ p )

D ^ - D ^ +K ^ p y K ^ p ) ^(4.67)
Bu ifodadan ko‘rinadiki, barqaror zvenolar teskari ravishda parallel ulanganda barqaror boimagan sistema hosil boiishi mumkin va teskarisi (xarakteristik tenglama ildizlari mos kelmaydi) [3,4].

k

Misol tariqasida uzatish funksiyasi W,(p) =-^ boigan integrallovchi

zveno va unga manfiy teskari bogianish orqali ulangan uzatish funksiyasi W2(p) = k2 boigan proporsional zvenodan hosil boigan sistemaning umumiy uzatish funksiyasini topishni ko‘rib chiqamiz [1, 9, 10].

Yuqorida keltirilgan formulani qoilagan holda sistemaning umumiy

uzatish funksiyasi uchun quyidagini yozishimiz mumkin:

*L

w,(P) _P ^{k^ _ k}

1+Wl(p)-W2(p) n V * : ^{p +k\~k2 1+T-p}

bu yerda: k =— va T=—— belgilashlar kiritilgan.

k2 kr k2

Shunday qilib, integrallovchi va proporsional zvenolar o'zaro teskari parallel ulanganda inersion zveno hosil boiar ekan.

4.5. Struktura sxemalarini o‘zgartirish
Zvenolami o‘zaro ulanishi tartibi murakkab boigan sxemalami soddalashtirish uchun struktura sxemalarini o'zgartirish qoidalaridan

73

www.ziyouz.com kutubxonasi

foydalanish zarur. Bular qatoriga ketma-ket va parallel ulangan zvenolar gruppalarini hamda teskari bog‘lanishli zvenoni bitta ekvivalent zveno bilan almashtirish qoidalari kiradi [3, 4].

Bundan tashqari ta’sirlami va tarmoqlar tugunini bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga ko'chirish qoidalari qo‘llaniladi(4.27-rasm). Summator o‘ng tomonga ko‘chirilganda, sakrab o‘tilgan zveno uzatish fimksiyasi ekvivalent qo‘shimcha zveno sifatida sistemaga kiritiladi, chap tomonga ko‘chirishda esa o'tilgan zveno uzatish funksiyasiga teskari bo‘lgan uzatish funksiyali qo‘shimcha zveno sxemaga kiritiladi.

z

±

Wi — ^>

4.27-rasm.
Signal olish tuguni o‘ngga ko‘chirilganda, teskari uzatish fiinksiyali
( t ^—) zveno qo‘shiladi, agar bu tugun chapga ko‘chirilsa, uning "2

teskarisi, ya’ni qo‘shimcha ravishda uzatish funksiyasi Wx bo'lgan zveno ulanishi lozim bo‘ladi.

Bu qoidalami ishlab chiqishda sistemadagi signallar bo‘yicha umumiy balansni saqlab qolish asosiy mezon sifatida kiritilgan.

0 ‘zgartirishlami amalga oshirishdan asosiy maqsad ko‘p strukturali sxemani konturlari o‘zaro kesishmaydigan sxema ko‘rinishiga keltirish va so‘ngra u bir konturli ekvivalent zveno bilan almashtirilishi mumkin. Natijada berilgan sistema boshlang‘ich sxema ko'rinishiga keltiriladi.


74


www.ziyouz.com kutubxonasi