Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
kunduzgi, uyqu muddati bolaning yoshiga bog’liq nimjon bolalar ko’proq uxlashi lozim, uyqudan 
oldin ochiq havoda sayr qilish foydali, kechki ovqat yotishdan 1-1,5 soat oldin berilishi kerak. 
Bola sog’lig’ini saqlash, mustahkamlash va uni har tomonlama rivojlantirishda chiniqtirish muhim 
rol o’ynaydi. 2-3 yashar bolalarning toza havo bilan chiniqishi muhimdir. Bundan tashqari quyosh 
vannalari suv bilan chiniqtirish ham juda foydali. Yosh bolalarni maktabgacha yoshdagi bolalar 
muassasalarida tarbiya qilish, ularni oilada tarbiyalashga qaraganda bir qator o’ziga xos xususi-
yatlarga ega. Bola uchun yasli-bog’cha tanlashda “moda orqasidan quvmaslik, sportni yoki diet 
tilini o’rgatadigan bog’chani qidirmaslik kerak. Uyingizga yaqin bo’lgan yasli-bog’cha eng qulay 
va hammasidan yaxshi bo’ladi. Uy sharoitida ba’zi bir ko’nikmalarni o’zlashtirgan bola bog’chaga 
borganda qiynalmaydi. Qoshiqdan mustaqil foydalanishni bilgan, o’zlari kiyinadigan va echinadi
-
gan bolalar bog’chada o’zlarini dadil his qiladilar va tez ko’nikadilar. Bundan tashqari bola hay
-
otini o’yin va o’yinchoqlarsiz, ertaklar va musiqasiz — fantaziyasiz va ijodiyotsiz tasavvur etib 
bo’lmaydi. O’yin va o’yinchoqlar olamida yayrab yashagan bolaning hayotini ma’naviy to’laqon 
deyish mumkin. Bolaga o’yinchoq tanlayotganda uning yoshi, qiziqishi va sharoiti ko’zda tutiladi. 
Yoshi katta bo’lishi bilan o’g’il bolalar texnikaga oid ayniqsa transport va shu kabi o’yincho-
qlarga qiziqishi ortadi, bu o’yinchoqlar bolalarda turli kasb va mutaxassisliklarga qiziqish tug’dira-
di, ota-ona bu qiziqishni vaqtida payqab, rag’batlantirishi kerak. Qo’g’irchoqlar qizlarning sevimli 
o’yinchoqlaridir, 1-2 yoshli qizchalar ko’zi ochilib yumiladigan, “Ingalaydigan qo’g’irchoqlarni 
yaxshi ko’radilar. 1-4 yoshli qiz bolalarga plastmassadan qilingan kiyimsiz qo’g’irchoqlar ma’qul, 
qizlar ularni o’zlari cho’miltiradilar, kiyintiradilar, yo’rgaklaydilar. Sport o’yinchoqlari (koptok, 
arg’imchoq, kabilar) bolalarni jismoniy baquvvat qilishga xizmat qiladi. Musiqa o’yinlari bolalar
-
ni badiiy qobiliyatlarini o’stiradi. Umuman olganda bolalar o’yinchoqlari shartli ravishda 3 ta 
guruhga ajiratiladi: 
1. Syujetli o’yinchoqlar 
2. Quruvchilik o’yinchoqlari 
3. Turli materiallar agar bolani yoshlikdan o’yinchoqlarini toza tutish, ehtiyot qilishga o’rgatib 
borilsa ular uy anjomlariga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo’lishni o’rganadilar. 
Oilada bolaga tarbiya berishning qator o’ziga xos prinsiplari borki, ularga amal qilish tarbiya 
ishining samarali bo’lishini ta’minlaydi. Ular quyidagicha: tarbiyada ota-onaning ma’suliyati, tar
-
biyadagi birlik, ota-ona obro’si, mehnat tarbiyasi, ota-onaning bola tarbiyasini bog’cha, maktab 
va jamoatchilik bilan hamkorlikda olib borishi, ota-onaning barcha bolalarni teng ko’rishi, ular-
ga adolatli munosabatda bo’lishi, tarbiyada bolaning o’sish va rivojlanish xususiyatlarini hisobga 
olish, bola shaxsini hurmat qilish, unga talabchan bo’lish kabilardir. Buning uchun ba’zi tarbiya 
usullarini bilib qo’yish foydadan xoli emas. 
O’zbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyev bu masalaga alohida toxtalib “Bizni 
hamisha o‘ylantirib keladigan muhim masala – bu yoshlarimizning odob-axloqi, yurish-turishi, 
bir so‘z bilan aytganda, dunyoqarashi bilan bog‘liq. Bugun zamon shiddat bilan o‘zgaryapti. Bu 
o‘zgarishlarni hammadan ham ko‘proq his etadigan kim – yoshlar. Mayli, yoshlar o‘z davrining 
talablari bilan uyg‘un bo‘lsin. Lekin ayni paytda o‘zligini ham unutmasin. Biz kimmiz, qanday 
ulug‘ zotlarning avlodimiz, degan da’vat ularning qalbida doimo aks-sado berib, o‘zligiga sodiq 
qolishga undab tursin. Bunga nimaning hisobidan erishamiz? Tarbiya, tarbiya va faqat tarbiya 
hisobidan” ta’kidladilar.