Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати:
1. Башатова И.П; Копинг-стратегии подростков с разным типом психического разви
-
тия. Молодой ученый. № 27 (131).-С.768-770.2016 г. 
2. Ширалиева Г.И; Особенности копинг-стратегий у студентов педагогического коллед
-
жа.Молодой ученый. № 12 (116).-С.806-809. 2016 г
3. Грановская Р.М,Никольская И.М.; Защита личности: психологические механизмы.- 
СПб.: «Эксклюзив»,1994 г.
4. Нартова-Бочавер С.К.; Copingbehavior всистеме понятий психологии личности. Пси
-
хологический журнал. № 5. 1997 г.

---

335
Август 2020 10-қисм
Тошкент
ЎҚУВЧИЛАРНИ ВАТАНПАРВАРЛИК РУҲИДА ТАРБИЯЛАШДА БАДИИЙ 
ОБРАЗЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ
Дилрабо Шодмоновна Худойқулова 
Ўзбекистон халқаро ислом академияси (мустақил изланувчи)
 Телефон [phone]
[e-mail]
Аннотация: 
Ушбу мақолада бадиий образлар воситасида ўспирин-ўқувчиларни ва
-
танпарварлик руҳида тарбиялашнинг мазмуни ёритилади; самарали методлар, ривожлан
-
тирувчи технологиялар асосланади; бадиий образлар воситасида ўспирин-ўқувчиларни
ватанпарварлик руҳида тарбиялашда мустақил таълимни ташкил этиш методикаси тако
-
миллаштирилади; амалий-методик тавсияларни ишлаб чиқилади 
Калит сўзлар: 
бадий образ, ижобий қаҳрамон, китобхонлик, бадиий асарлар
Ривожланган хорижий давлатларда бадиий адабиётларни мутолаа қилиш, уларнинг тар
-
биявий таъсири ҳамда имкониятларидан ёш авлодни ҳар томонлама шакллантиришдаги 
аҳамияти юқори дея баҳоланади. Бадиий асарлар, хусусан, бадиий образлар воситасида 
шахсни тарбиялашга алоҳида эътибор қаратилади. Шу билан бирга бадиий адабиётлар
-
ни мутолаа қилиш ижтимоий-маданий жараённинг индикатори сифатида белгиланади. 
Шу сабабли китоб ўқиб бадиий асарларни мутолаа қилиш хусусиятининг ретроспектив 
кўрсаткичларини ўрганишга йўналтирилган илмий тадқиқотлар олиб борилмоқда. Бу жа
-
раёнда мустақил компаниялар, давлат ва ижтимоий ташкилотлар, тадқиқот марказлари 
(Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилоти, Осиё ахборот-таҳлил жамғармаси, 
Allensbach Institute, (Publishing Technology, The Pew Internet и American Life Project) ва 
б.) фаол иштирок этмоқда. Хусусан, АҚШнинг Санъат миллий жамғармаси (National 
Endowment for the Arts – NEA) томонидан 2004 йилда олиб борилган тадқиқотда ёшларнинг 
“бадиий асарларни ўқиш” даражаси кескин пасайиб кетишининг олдини олиш умуммил
-
лий муаммо эканлигига алоҳида урғу берилган. Ғарбий Австралияда ўсмирларнинг китоб 
ўқиш ҳолатини ўрганиш (West Australian Study in Adolescent Book Reading – WASABR) 
мақсадида ташкил этилган тадқиқот доирасида 2011-2016 йиллар давомида тегишли ёш 
тоифасидаги шахсларнинг китоб ўқишга муносабати, бу йўлда амалга оширадиган инди
-
видуал ҳаракатлари, ўқитувчилар, таълим муассасаси ва ота-оналар томонидан берилади
-
ган ёрдам масалалари ўрганилган.
Ўзбекистонда 2017 йилнинг 13 сентябрида республика Президентининг “Китоб 
маҳсулотларини нашр этиш ва тарқатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва 
китобхонлик маданиятини ошириш ҳамда тарғиб қилиш бўйича комплекс чора-тадбирлар 
дастури тўғрисида”ги Қарори (lex.uz/docs/3338600) қабул қилинди. Унда “жамият ҳаётида 
эзгу қадрият ва анъаналарни чуқур қарор топтиришга, хусусан, халқимиз, айниқса, ёш 
авлоднинг маънавий-интеллектуал салоҳияти, онгу тафаккури ва дунёқарашини юксал
-
тиришда, она Ватани ва халқига муҳаббат ва садоқат туйғуси билан яшайдиган баркамол 
шахсни тарбиялашда беқиёс аҳамиятга эга бўлган китобхонлик маданиятини ошириш” 
мақсадга мувофиқлиги кўрсатилган.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Китоб маҳсулотларини нашр этиш ва 
тарқатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини оши
-
риш ҳамда тарғиб қилиш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастури тўғрисида”ги (2017 
йил 13 сентябрь) Қарори, “Китоб маҳсулотларини чоп этиш ва тарқатиш тизимини ривож
-
лантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш ҳамда тарғибот қилиш 
бўйича комиссия тузиш тўғрисида”ги Фармойиши ҳамда “Ўзбекистон Республикасини 
янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги (2017 йил 7 февраль) 
Фармони белгиланган 
Бадиий адабиётлар ҳамда бадиий образларнинг шахс руҳиятини ривожлантириш, ба
-
диий образлар орқали ўқувчиларда ватанга садоқатни шкаллантириш мураккаб педагогик 
жараён саналади, Ушб жараённинг бош мақсади эса ўзида умуминсоний қадриятларни, 
ахлоқий фазилатларни намоён этган бадиий қаҳрамонларнинг ҳаёти, фаолияти, ўй ха
-
ёллари, руҳий кечинмалари асосида ўқувчиларни сатанпарварлик руҳида тарбиялашдан 

---

336