Аудитнинг технологияси

Фаолият кўрсатаётган корхона тамойилини баҳолаш.



Аудиторлик текшируви ўтказилиб ижобий аудиторлик хулосаси тақдим этилгандан кейин кутилмаганда инқирозга учраганлиги сабабли корхона ўз фаолиятини тўхтатиши аудитор учун энг мурракаб ҳолатлардан бири бўлиб ҳисобланади.
Шунинг учун, аудитор аудиторлик текшируви жараёнида, корхона фаолият кўрсатишга қобил эканлигини, яъни, яқин келажакда ўз фаолиятини тўхтатиш тўғрисида ниятлари ҳам, мажбуриятлари ҳам йўқлиги ёки ўз иш ҳажмини аҳамиятли даражада қисқартирмаслиги тўғрисида ишонч ҳосил қилиши лозим.
Корхона фаолият кўрсатишга қобил эканлигини аниқлашда қуйидаги асосий кўрсаткичларни аниқлаш керак: охирги бир қатор йиллар бўйича сотув ҳажми кўрсаткичлари ўзгарганлиги, фойдалилиги, тез пулга айлантириш қобилиятига эга эканлиги, унумлилиги, «харажатлар – фойда – ҳажм» кўрсаткичларининг мутаносиблиги.
Агар ушбу кўрсаткичлар мутаносиб бўлса, аудитор келажакда корхона ривожланишининг асосий йўналишлари давом этаверади деган тахмин қилиш ҳуқуқига эга, агар акси бўлса, у, энг камида, аудиторлик хулосада бу тўғрисида изоҳ бериб кетиши лозим.
Корхона инқирозга учраши мумкинлигини тавсифловчи асосий белгилар:

5. 
   Қуйидаги сабабларга кўра ўз вақтида қарзларини уза олмаслик:
   

• 
  операцион зарарлар мунтазам равишда қайд этилиши;
  
• 
  муддати ўтган кредиторлик қарзлар ҳисобига молиялаштирилиши;
  
• 
  қисқа муддатли маблағлар ҳисобига узоқ муддатли молиялаштирилиши;
  
• 
  ўз айланма маблағлари етарли эмаслиги;
  
• 
  тез пулга айлантириш қобилияти кўрсаткичлари пастлиги;
  
• 
  кредиторлик қарзлар ва хусусий капитал нисбатининг ошиши.
  

2) Қуйидаги сабабларга кўра тадбиркорлик фаолиятини амалга ошира олмаслик:

• 
  асосий ходимлар йўқотилиши;
  
• 
  моддий заҳиралар қиймати ошиши;
  
• 
  бандлик муаммоси пайдо бўлиши;
  
• 
  бир лойиҳага қарам бўлиши;
  
• 
  янги лойиҳа муваффақиятини кутиши;
  
• 
  фойда келтирмайдиган узоқ муддатли мажбуриятлар
  мавжудлиги;
  
• 
  ҳуқуқий ишлар кўрилиши;
  
• 
  имтиёзлар, мол етказиб берувчилар, харидорларни йўқотиш;
  
• 
  сиёсий таваккалчилик.